________________
સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યઘત વિહાર | ‘પંચ તુલના' દ્વાર / ગાથા ૧૩૦૯
અવતરણિકા :
प्रसङ्गमभिधाय पञ्च तुलनेति द्वारं व्याचिख्यासुराह
અવતરણિકાર્ય :
પ્રસંગને કહીને ‘પંચ તુલના' એ પ્રકારના દ્વારને વ્યાખ્યાન કરવાની ઇચ્છાવાળા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે
ભાવાર્થ:
ગાથા ૧૩૭૬માં ‘અવ્યવચ્છિત્તિમન' નામનું પ્રથમ દ્વાર પૂર્ણ થયેલ, ત્યારપછી ગાથા ૧૩૭૫માં ચિંતવન બતાવેલ કે “હું અભ્યુદ્ઘત વિહાર સ્વીકારું કે અભ્યઘત મરણ સ્વીકારું ?’’ તેથી ગાથા ૧૩૭૭માં તે બંનેનું ગ્રંથકારશ્રીએ પ્રાસંગિક રીતે સ્વરૂપ બતાવ્યું, ત્યારપછી ગાથા ૧૩૭૮માં અભ્યુદ્યત વિહાર કેવા અવસરે સ્વીકારવો જોઈએ ? તે પ્રાસંગિક રીતે બતાવ્યું.
ગાથા :
હવે ગાથા ૧૩૭૨માં દર્શાવેલા અભ્યુદ્યત વિહારનાં દશ દ્વારોમાંથી બીજા ‘પંચ તુલના’ નામના દ્વારના સ્વરૂપનું ગ્રંથકારશ્રી વ્યાખ્યાન કરે છે
અન્વયાર્થ:
૧૭
-
गणिउवझायपवित्ती थेरगणच्छेइए इमे पंच । पायमहिगारिणो इह तेसि इमा होइ तुलणा उ ॥१३७९ ॥
-
રૂન્દુ=અહીં=અભ્યઘત વિહારમાં, પાયં=પ્રાયઃ શળિવવજ્ઞાયવિત્તી ઘેરાળÐq=ગણિ, ઉપાધ્યાય, પ્રવૃત્તિ, સ્થવિર, ગણાવચ્છેદક : મે પંચ=આ પાંચ સહિયારો=અધિકારી છે. તેત્તિ –વળી તેઓની=ગણિ આદિ પાંચની, રૂમા તુન=આ તુલના=આગળ બતાવાશે એ તુલના, હો=હોય છે.
ગાથાર્થ:
Jain Education International
અશ્રુધત વિહારમાં પ્રાયઃ ગણિ, ઉપાધ્યાય, પ્રવર્તક, સ્થવિર, ગણાવચ્છેદક : આ પાંચ અધિકારી છે. વળી ગણિ આદિ પાંચની આગળમાં બતાવાશે એ તુલના હોય છે.
ટીકા
ગળી=ગચ્છાધિપાચાર્ય:, ઉપાધ્યાય:-સૂત્રપ્રવ્:, પ્રવૃત્તિ:-ચિત્તે પ્રવર્ત્ત:, સ્થવિર: સ્થિરી ગાત્, गणावच्छेदकः=गणदेशपालनाक्षमः, एते पञ्च पुरुषाः प्रायः अधिकारिण इह = अभ्युद्यतविहारे, एतेषामियं = वक्ष्यमाणा भवति तुलनेति गाथार्थः ॥ १३७९ ॥
ટીકાર્ય
ગણિ=ગચ્છાધિપ આચાર્ય=ગચ્છના અધિપતિ આચાર્ય, ઉપાધ્યાય=સૂત્રપ્રદ=સૂત્રોને આપનાર, પ્રવૃત્તિ= ઉચિતમાં પ્રવર્તક, સ્થિરીકરણથી સ્થવિર=ગચ્છના સાધુઓને સંયમમાં સ્થિર કરનાર હોવાથી સ્થવિર,
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org