Panchvastuk Prakaran Part 07

SR No.: 005514
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 460
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 338

સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત મરણ/ ભક્તપરિજ્ઞા / કુભાવના | ગાથા ૧૯૨૮-૧૬૨૯
૩૧૩ અહીં ‘વિશેષતઃ' કહેવાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે જેઓએ સંયમજીવનમાં સંવેગપૂર્વક સમ્યગૂ ઉદ્યમ કર્યો છે, સંયમમાં અલના થવાથી ક્યારેક જ સંક્લિષ્ટ ભાવો સેવ્યા છે, તેઓ ભક્તપરિજ્ઞા અનશન કરતાં પહેલાં મુખ્યરૂપે ધર્મધ્યાનમાં જ યત્ન કરે છે અને સામાન્યથી સંક્લિષ્ટ ભાવનાનું સ્વરૂપ ચિંતવીને તેના પ્રત્યે જુગુપ્સા કરે છે; પરંતુ જેઓએ સંયમજીવન દરમિયાન સંક્લિષ્ટ ભાવો વારંવાર સેવ્યા હોય અને વારંવાર તે ભાવોનું સેવન કરેલ હોવાથી જેઓ તે ભાવોના અતિસંસ્કારવાળા થયેલા હોય, તેઓ વિશેષથી આ સંક્લિષ્ટ ભાવનાના સ્વરૂપનું ચિંતવન કરીને, તે ભાવો કઈ રીતે અનર્થની પરંપરાનું કારણ છે? તેનો વિચાર કરીને, તે ભાવો પ્રત્યે અત્યંત જુગુપ્સા કરે છે, જેના દ્વારા તે શિથિલ પણ મહાત્મા મરણની આરાધનાને પ્રાપ્ત કરી શકે, પરંતુ અન્ય સાધુઓની જેમ સામાન્ય નિંદા-ગર્તામાત્રથી તે શિથિલ મહાત્મા સમાધિમરણની શુદ્ધિ પામી શકતા નથી. ૧૬૨૮
અવતરણિકા :
પૂર્વગાથામાં કહ્યું કે યથોક્ત અનશની મહાત્મા વિશેષથી સંક્લિષ્ટ ભાવનાને વર્જે છે. તેથી હવે તે સંક્ષિણ ભાવનાઓનું સ્વરૂપ ગ્રંથકારશ્રી વિસ્તારથી બતાવે છે – ગાથા :
कंदप्पदेवकिब्बिस अभिओगा आसुरा य सम्मोहा ।
एसा उ संकिलिट्ठा पंचविहा भावणा भणिआ ॥१६२९॥ (मूलदारगाहा)॥ અન્વયાર્થ:
પ્રવિષ્યિ માગો મસુરા ૪ સોહા-કંદર્પ, દેવકિલ્શિષ, અભિયોગો, આસુરો અને સંમોહો : (તેઓના સંબંધી) પક્ષ =વળી આ સંવિત્નિ પંવિ માવUL માિ સંક્લિષ્ટ એવી પાંચ પ્રકારવાળી ભાવના કહેવાઈ છે.
ગાથાર્થ :
કંદ, દેવકિષિ, અભિયોગ, આસુર અને સંમોહઃ તેઓના સંબંધી વળી આ સંકિલષ્ટ એવી પાંચ પ્રકારની ભાવના કહેવાઈ છે.
ટીકા :
कान्दी कैल्बिषिकी आभियोगिकी आसुरी च सम्मोहनी, कन्दर्पोदीनामियमिति सर्वत्र भावनीयम्, एषा तु सङ्क्लिष्टा पञ्चविधा भावना भणिता, तत्तत्स्वभावाभ्यासो भावनेति गाथार्थः ॥१६२९॥ ટીકાઈઃ વર્તી સમ્મોહની કદર્પ, કેલ્બિષિકી, અભિયોગિકી, આસુરી અને સંમોહનીઃ
અહીં પ્રશ્ન થાય કે મૂળગાથામાં કંદર્પાદિ પાંચ નામો બતાવ્યાં અને ટીકામાં કાંદર્પ આદિ પાંચ નામો કેમ બતાવ્યાં ? તેથી કહે છે –