Panchvastuk Prakaran Part 07

SR No.: 005514
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 460
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 312

સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત મરણ / ભાવસંખના / ગાથા ૧૬૦૪-૧૬૦૫
૨૮૭ સર્વ અનર્થોની પરંપરાનું બીજ છે. માટે સબૂત અર્થનું ભાવન કરતા મહાત્મા અસંગભાવ પ્રત્યેની રતિને અત્યંત દઢ કરવા વિચારે છે કે મહાવિડંબણાવાળા સંસારના કારણભૂત સંગમાં રતિ કરવી એનાથી અધિક કષ્ટવાળી વસ્તુ અન્ય કઈ હોઈ શકે ? અર્થાત્ એ જ અત્યંત કષ્ટતર છે.
ટીકામાં કહ્યું કે “યથોક્ત ન્યાયથી સંસારસમુદ્ર અત્યંત દુઃખફલદ છે” એનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે ગાથા ૧૬૦૩માં કહેવાયું એ પ્રમાણે ભવસમુદ્રમાં દેવલોકાદિ સર્વ સ્થાનો આત્માથી અન્ય એવા દેતાદિ પદાર્થોના સંયોગથી જન્ય સેંકડો દુ:ખોથી યુક્ત છે, રૌદ્ર અનુબંધવાળાં છે, તેમ જ અત્યંત અને સર્વથા અશોભન છે. એ ન્યાયથી સંસારસમુદ્ર અત્યંત દુઃખફલદ છે. ll૧૬૦૪ો.
અવતરણિકા :
भावनान्तरमाह -
અવતરણિકાર્ય :
ભાવનાંતરને કહે છે–પૂર્વમાં ભૂતાર્થભાવના કહી તેનાથી અન્ય ભાવનાને કહે છે – ભાવાર્થ :
ગાથા ૧૫૯૪માં કહેલ કે સંલેખના કરનારા મહાત્મા આંતર ભાવનું પણ સંલેખન કરે છે. અને આંતર ભાવરૂપ ભાવસંખના બતાવતાં કહ્યું કે સદ્ભત અર્થની ભાવનાઓ વડે બોધિનાં મૂલોને વધારે છે. તેથી ગાથા ૧૫૯૫થી ૧૬૦૪માં તે ભૂતાર્થભાવનાઓનું સ્વરૂપ બતાવ્યું, હવે સંયમના પ્રકર્ષ અર્થે અન્ય ભાવનાનું સ્વરૂપ બતાવે છે –
ગાથા :
तह चेव सुहमभावे भावइ संवेगकारए सम्मं ।
पवयणगब्भभूए अकरणनिअमाइसुद्धफले ॥१६०५॥ અન્વયાર્થ :
તદ વેä તે રીતે જ=જે રીતે ભૂતાર્થોનું ભાવન કરે છે તે રીતે જ, સંવેપાવર પવયUT મમૂહ મનિમમાફસુદ્ધને સુહુમાવે સંવેગના કારક, પ્રવચનના ગર્ભભૂત, અકરણનિયમાદિ શુદ્ધ ફળવાળા સૂક્ષ્મ ભાવોને સમ્મ=સમ્યગૂ માવભાવન કરે છે. ગાથાર્થ :
સંલેખના કરનારા મહાત્મા જે રીતે ભૂતાર્થોનું ભાવન કરે છે તે રીતે જ સંવેગકારક, પ્રવચનના ગર્ભભૂત, અકરણનિયમાદિ શુદ્ધ ફળવાળા સૂક્ષ્મ ભાવોને સમ્ય ભાવન કરે છે. ટીકા?
तथैव सूक्ष्मभावान्-निपुणपदार्थान् भावयति संवेगकारकान्-प्रशस्तभावजनकान् सम्यग्-विधानेन