Panchvastuk Prakaran Part 07

SR No.: 005514
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 460
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 271

૨૪૬
સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત વિહાર અંતર્ગત પ્રાસંગિક કથન / ગાથા ૧૫૦૧-૧૫૭૨ ભાવાર્થ :
સ્થવિરકલ્પિક સાધુઓ જિનવચનનું સ્મરણ કરીને જાતસમાપ્તકલ્પથી વિચરે ત્યારે, જો તેઓ ભગવાને પ્રતિષેધ કરેલ આચરણાનું વર્ણન કરવા માટે ઉદ્યમ કરતા હોય તો તેઓનો સ્થવિરવિહાર શુદ્ધ થાય, પરંતુ તેઓ ભગવાને પ્રતિષેધ કરેલ આચરણાના આસેવન પ્રત્યે ઉપેક્ષાવાળા હોય તો નિયમથી સંસારની વૃદ્ધિનું કારણ એવો ભગવાનની આજ્ઞાનો ભંગ થાય છે. માટે અપ્રમાદભાવથી જિનવચનાનુસાર પ્રવૃત્તિ કરનારા
વિરકલ્પિક સાધુઓ સ્વ-પરનો ઉપકાર કરી શકે છે અને તેઓનો સ્થવિરવિહાર શુદ્ધ છે, અન્યને નહીં. II૧પ૭૧
અવતરણિકા :
ગાથા ૧૫૫૫માં કહેલ કે અભ્યદ્યત વિહાર પ્રાયઃ ચરમકાળે અનવદ્ય કહેવાયો છે અને અન્ય કાળે ભજનાથી અનવદ્ય કહેવાયો છે. અને તેમાં યુક્તિ આપી કે ગુરુ કાર્યાદિને કારણે અન્યૂત વિહારના સ્વીકારનો નિષેધ છે. - તેથી જિજ્ઞાસા થઈ કે અભ્યઘત વિહાર મહાન છે? કે જેમાં પરોપકાર થાય તેવો વિરવિહાર મહાન છે? તેની સ્પષ્ટતા કરવા પ્રાસંગિક રીતે ગાથા ૧૫૫૬થી ૧૫૭૧ સુધી બે આચાર્યોનું વક્તવ્ય બતાવ્યું. હવે તે પ્રાસંગિક કથન સમાપ્ત કરીને અભ્યદ્યત વિહારદ્વારનું નિગમન કરતાં ગ્રંથકારશ્રી કહે છે – ગાથા :
कयमित्थ पसंगेणं सविसयणिअया पहाणया एवं ।
दट्ठव्वा बुद्धिमया गओ अ अब्भुज्जयविहारो ॥१५७२॥ અન્વયાર્થ:
રૂત્થ=અહીં અભ્યદ્યત વિહાર પ્રધાન છે કે સ્થવિરવિહાર? એ પ્રકારની જિજ્ઞાસામાં, પvi જયંત્ર પ્રસંગથી સર્યું. વં=આ રીતે=પૂર્વમાં વર્ણન કર્યું એ રીતે, (અભ્યઘત વિહારની અને સ્થવિરવિહારની) વિજયા પાયા=સ્વવિષયમાં નિયત એવી પ્રધાનતા બુદ્ધિમય રહ્યા=બુદ્ધિમાને જાણવી. મમ્મMયવિહારો મ=અને અભુદ્યત વિહાર ગોકગયો સમાપ્તિને પામ્યો. ગાથાર્થ:
અભ્યધત વિહાર પ્રધાન છે કે સ્થવિરવિહાર? એ પ્રકારની જિજ્ઞાસામાં પ્રસંગથી સર્યું. પૂર્વમાં વર્ણન કર્યું એ રીતે અભ્યધત વિહારની અને સ્થવિરવિહારની સ્વવિષયમાં નિયત એવી પ્રધાનતા બુદ્ધિમાને જાણવી. અને અભ્યધત વિહાર સમાપ્તિને પામ્યો.
ટીકા : ___ कृतमत्र प्रसङ्गेन विस्तरेण, स्वविषयनियता उक्तन्यायात् प्रधानता एवं द्रष्टव्या बुद्धिमता द्वयोरपि, गतश्चाभ्युद्यतो विहारः उक्त इति गाथार्थः ॥१५७२॥