Page Text
________________
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક| ‘અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા/ ગાથા ૧૨૯૨-૧૨૯૩
૨૪૩
આ પ્રમાણે યજ્ઞનું ફળ કહેલ છે, તેઓને તેમના પૂર્વાચાર્યોએ આ પ્રમાણે કહેલ છે, તો તેઓનું વચન પ્રમાણ બનતું નથી; કેમ કે તેઓના ગુરુસંપ્રદાયમાં વર્તતા સર્વ વૈદિક આચાર્યોમાંથી કોઈ વૈદિક આચાર્ય સર્વજ્ઞ નથી, તેથી કોઈ વૈદિક આચાર્યે પ્રત્યક્ષ જોયું નથી કે યજ્ઞ કરવાથી સ્વર્ગ પ્રાપ્ત થાય છે, છતાં તેઓ વેદવચનને અવલંબીને કહે છે કે આ યજ્ઞ કરવાથી સ્વર્ગ મળશે. આથી વેદવચનના અર્થોનો નિર્ણય કરવામાં અસર્વજ્ઞા અને અંધ તુલ્ય સર્વ વૈદિક આચાર્યોનો ગુરુસંપ્રદાય પ્રમાણ બને નહિ.
અહીં વિશેષ એ છે કે જૈનદર્શનમાં જે યોગમાર્ગ બતાવવામાં આવ્યો છે, તે યોગમાર્ગના સેવન દ્વારા ઘણાં યોગીઓ મોક્ષને પામે છે, અને કેટલાક યોગીઓ મોક્ષને ન પામે ત્યાં સુધી સ્વર્ગાદિને પામે છે, ઇત્યાદિ વચનો જૈનમતમાં ઉપલબ્ધ છે. વળી તે વચનોના અર્થોનો છબસ્થ ગુરુઓને કોઈ નિર્ણય નથી, પરંતુ તેઓ કહે છે કે અમારા પૂર્વના ગુરુઓએ અમને આ વચનોનો આ અર્થ કહ્યો છે, અને તેઓને તેમના પૂર્વના આચાર્યોએ આ પ્રમાણે અર્થ કહેલો છે. આમ, જૈનમતમાં પરંપરાથી પૂર્વ-પૂર્વના આચાર્યોરૂપે ગુરુસંપ્રદાય, શાસનસ્થાપક સર્વજ્ઞ વીરપ્રભુમાં વિશ્રાંત થાય છે, અને વીરપ્રભુ જાલંધ તુલ્ય ન હતા, પરંતુ કેવલજ્ઞાનથી સર્વ જગતને સાક્ષાત્ જોનારા હતા, અને કેવલજ્ઞાન દ્વારા પ્રત્યક્ષ જોઈને પ્રભુને નિર્ણય થયેલો હતો કે આ જ યોગમાર્ગને સેવીને અનંતા જીવો મોક્ષમાં ગયા છે, અને આ યોગમાર્ગને સેવનારા જીવો મોક્ષમાં ન જાય ત્યાં સુધી સ્વર્ગાદિને પામે છે. આથી ભગવાને કેવલજ્ઞાન દ્વારા પ્રત્યક્ષ જોઈને શિષ્યોને યોગમાર્ગ બતાવ્યો, અને તેઓએ તેમના શિષ્યોને તે જ પ્રમાણે યોગમાર્ગ બતાવ્યો. આમ, જૈનદર્શનમાં બતાવેલા યોગમાર્ગના કે સ્વર્ગપ્રાપ્તિ આદિના ઉપાયોના કથનમાં જૈનોનો ગુરુસંપ્રદાય પ્રમાણ છે; જ્યારે મીમાંસકમતમાં જે વેદવચનો સ્વીકારવામાં આવ્યા છે, જાલંધ તુલ્ય વૈદિક આચાર્યોની અનાદિમાન પરંપરામાં તેના અર્થોનો નિર્ણય કોઈને પણ થયેલો નથી; કેમ કે તેઓ સર્વજ્ઞ પુરુષને સ્વીકારતા નથી. આથી મીમાંસકમતમાં બતાવેલા યજ્ઞથી સ્વર્ગ પ્રાપ્ત થાય છે' ઇત્યાદિ વેદના કથનમાં વૈદિકોના ગુરુસંપ્રદાયનું પ્રમાણ સ્વીકારી શકાય નહીં. I/૧૨૯રો
અવતરણિકા :
पराभिप्रायमाह -
અવતરણિતાર્થ :
પરના અભિપ્રાયને કહે છે –
ભાવાર્થ :
ગાથા ૧૨૯૦માં ગ્રંથકારે સ્થાપન કર્યું કે વેદવચનથી ક્યારેય કોઈને કોઈ વસ્તુમાં નિશ્ચય થયો નથી, એમ છતાં વૈદિકો વૈદિક આચાર્યને પ્રમાણ માને છે, તે તેમનો વ્યામોહ છે; વળી ગાથા ૧૨૯૧માં કહ્યું કે વૈદિક આચાર્ય તેમના શિષ્યોને જે વેદવચનના અર્થ કહે છે, અને તે અર્થ અનુસાર તેમના શિષ્યો પ્રવૃત્તિ કરે છે, તે પણ તેમનો વ્યામોહ જ છે; વળી ગાથા ૧૨૯૨માં દષ્ટાંતથી સ્થાપન કર્યું કે પરંપરાથી વૈદિકોનો ગુરુસંપ્રદાય પણ પ્રમાણ નથી. આથી અપૌરુષેય એવા આગમને પરલોકની પ્રવૃત્તિમાં પ્રમાણભૂત સ્વીકારવા ઉચિત નથી. છે ત્યાં પર એવા મીમાંસકોના અભિપ્રાયને ગ્રંથકાર કહે છે –
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005513 |
| Book Title | Panchvastuk Prakaran Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 354 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |