________________
ક
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક/ “અનુયોગાનુજ્ઞા’ દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા / ગાથા ૧૧૮૩ પામેલા હોય છે, તેથી તેઓ જિનવચનથી વિપરીત પ્રવૃત્તિ ન કરે તે સંભવે; પરંતુ ગીતાર્થ સાધુથી યુક્ત એવા અગીતાર્થ સાધુ સંસારથી ભય પામેલા હોય છે, છતાં તેઓ જિનવચનના પરમાર્થને જાણતા નહીં હોવાથી અજ્ઞાનને કારણે જિનવચનથી વિપરીત પ્રવૃત્તિ કરે તે સંભવે. આથી ગીતાર્થયુક્ત એવા આ અગીતાર્થ સાધુની પણ પ્રવૃત્તિ ઉસૂત્ર નથી એમ કઈ રીતે કહી શકાય? તેના સમાધાનરૂપે કહે છે –
ગાથા :
न य गीअत्थो अण्णं ण णिवार जोग्गयं मुणेऊणं ।
एवं दोण्ह वि चरणं परिसुद्धं अण्णहा णेव ॥११८३॥ અન્વચાઈ:
જીત્યો ય અને ગીતાર્થ નો પર્વ યોગ્યતાને જાણીને મUUf=અન્યને અહિતમાં પ્રવર્તતા અગીતાર્થ સાધુને, વાર ન નિવારતા નથી (એમ) નહીં. પર્વ આ રીતે તો વિકબંનેનું પણ વરV પરિશુદ્ધ-ચરણ પરિશુદ્ધ થાય છે. માદા વ=અન્યથા નહીં જ જો અહિતમાં પ્રવર્તતા અગીતાર્થ સાધુને ગીતાર્થ નિવારે નહીં તો બંનેનું પણ ચરણ પરિશુદ્ધ થતું નથી જ. ગાથા: ' અને ગીતાર્થ સાધુ યોગ્યતાને જાણીને અહિતમાં પ્રવર્તતા અગીતાર્થ સાધુને નિવારતા નથી એમ નહીં, અર્થાત નિવારે છે. આ રીતે ગીતાર્થ સાધુ અને ગીતાર્થથી યુક્ત અગીતાર્થ સાધુ એમ બંનેનું પણ ચારિત્ર પરિશદ્ધ થાય છે. પરંતુ જો અહિતમાં પ્રવર્તતા અગીતાર્થ સાધુને ગીતાર્થ સાધ વારે નહીં તો તે ગીતાર્થ સાધુ અને ગીતાર્થથી યુક્ત એવા અગીતાર્થ સાધુ એ બંનેનું ચારિત્ર પરિશુદ્ધ થતું નથી જ.
ટીકા : ___न च गीतार्थः सन् अन्यम्-अगीतार्थं न निवारयति अहितप्रवृत्तं योग्यतां मत्वा निवारणीयस्य, एवं द्वयोरपि गीतार्थागीतार्थयोश्चरणं परिशुद्धं वारणप्रतिपत्तिभ्याम्, अन्यथा नैवोभयोरपीति गाथार्थः ॥११८३॥ * “વોરપિ'માં પિ'થી એ બતાવવું છે કે વારણ દ્વારા ગીતાર્થરૂપ એકનું તો ચારિત્ર પરિશુદ્ધ થાય છે, પરંતુ વારણ અને પ્રતિપત્તિ દ્વારા ગીતાર્થ અને ગીતાઈયુક્ત અગીતાર્થ એ બંનેનું પણ ચારિત્ર પરિશુદ્ધ થાય છે. * “મોરપિ'માં ‘પ'થી એ બતાવવું છે કે ગીતાર્થ વારણ કરે અને તે વારણ અગીતાર્થ ન સ્વીકારે, તો અગીતાર્થરૂપ એકનું તો ચારિત્ર પરિશુદ્ધ થતું નથી, પરંતુ ગીતાર્થ વારણ ન કરે તો ગીતાર્થ અને ગીતાWયુક્ત અગીતાર્થ એ ઉભયનું પણ ચારિત્ર પરિશુદ્ધ થતું નથી. ટીકાઈ:
અને ગીતાર્થ છતા સાધુ નિવારણીયની=નિવારણ કરવા યોગ્ય એવા અગીતાર્થ સાધુની, યોગ્યતાને જાણીને અન્યને=અહિતમાં પ્રવૃત્ત એવા અગીતાર્થને, નિવારતા નથી એમ નહીં. આ રીતે વારણ અને પ્રતિપત્તિ દ્વારા=ગીતાર્થ સાધુથી કરાતા અગીતાર્થ સાધુના અહિતના વારણ દ્વારા અને અગીતાર્થ સાધુથી તે વારણના કરાતા સ્વીકાર દ્વારા, ગીતાર્થ અને અગીતાર્થ બંનેનું પણ ચરણ પરિશુદ્ધ થાય છે, અન્યથા ઉભયનું પણ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org