________________
ઉપોદ્ધાત
[17]
૭૭
P-૭૧
(ઇ) અગ્રંજી A History of Sanskrit Literature : Arthur A. Macdonell. 1900. A SHort History of Indian Literature : Ernst Horrwitz, 1907. The History of Literature : Albrecht Weber. 1914. Classical Sanskrit Literature : A. B. Keith. 1923. A History of Ancient Sanskrit Literature : Max Muller. 1926. A History of Indian Literature: (Vols. 1-11) : Mayrice Wintenitz. 1927, 1933. A History of Sanskrit Literature : A. B. Keith. 1928. History of Sanskrit Literature : C. V. Vaidya, 1930. A SHort History of Indian Literature : M. D. Chakravarty, 1936. A SHort History of Indian Literature : K. N. Kaul. 1937. Classical Sanskrit Literature : M. Krishnamacariar. 1937. An Introduction of Classical Sanskrit : G. Shastri. 1943. A Hand- Book of Classical Sanskrit Literature : U. V. Rao. 1946. History of Sanskrit Literature (Vol. 1): S. N. Dasgupta & S. K. De. 1947. Sanskrit Literature : (The P. E. N. Books No. 12), K. Chadrasekharan & V. H. Subramania Sastri. 1951.
(ઉ) જર્મન Gaschichteder Indischen Litteratur (Vol. II°) : Maurice Winternitz. 1920. 1922.
જેમ આ પૃથ્વી મહાસાગરોથી અલંકૃત છે તેમ સંસ્કૃતની સૃષ્ટિ પણ ભારતીય સાહિત્ય, યુરોપીય સાહિત્ય એમ જાતજાતના સાહિત્યરૂપ મહાસાગરોથી વિભૂષિત છે. ભારતીય સાહિત્યરૂપ મહાસાગર સંસ્કૃત, પાઇય અને દ્રાવિડ એમ ત્રણ ભાષામાં રચાયેલા વિવિધ, વિશાળ અને વરેણ્ય ગ્રંથરૂપ ત્રણ સમુદ્રથી પુષ્ટ બન્યો છે. આ સમુદ્રો પૈકી સંસ્કૃત સાહિત્યરૂપ સમુદ્ર વૈદિક, બૌદ્ધ અને જૈન સંપ્રદાયોની મહામૂલ્યશાળી કૃતિઓરૂ૫ સિંધુ, બ્રહ્મપુત્રા અને ભાગીરથીરૂપ સરિતાઓના સંગમસ્થાનરૂપ છે. આમ જૈન સંસ્કૃત સાહિત્ય એ એક મોટી સરિતા છે, પરંતુ વિશ્વ-સાહિત્યરૂપ વિરાટ મહાસાગરને હિસાબે તો એ બહુ નાની ગણાય. અરે ભારતીય સાહિત્ય તો શું પણ સમગ્ર જૈન સાહિત્યને હિસાબે પણ એ નાની નદી છે. આને લઇને એનું સમુચિત મૂલ્યાંકન થવામાં મુશ્કેલી નડે તે સ્વાભાવિક છે. અજૈન વિદ્વાનોને હાથે જે ભારતીય સાહિત્યના અને સંસ્કૃત સાહિત્યના ઇતિહાસ આલેખાયા છે. તેમાં આ નાનકડી નદીનો સમુચિત પ્રમાણમાં ભાવ પૂછાવો રહી ગયો છે, અને એ સંક્લનાઓના ઉદેશ જોતાં તેમ થયું તેમાં કંઈ ખોટું પણ નથી. આવી પરિસ્થિતિમાં આ પુસ્તકની
૧. આનો ગુજરાતીમાં અનુવાદ થયેલો છે. જુઓ. પૃ.૩૨. ૨. આ ગ્રન્થકારના મૂળ જર્મન ગ્રંથનો અંગ્રેજી અનુવાદ છે. એના અનુવાદક મિસિસ એસ. કેતકર અને મિસ
એચ. કોન (Kohn) છે. ૩. દ્વિતીય આ વિભાગમાં બૌદ્ધ અને જૈન સાહિત્યનું નિરૂપણ છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org