Nyayamanjari Ahanika 06 07 08 09

SR No.: 005499
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayant Bhatt, Nagin J Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1992
Total Pages: 450
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 32

ફોઢ વર્ણભિવ્યંગ્ય છે 16. नन्वेवं सति धूमादीनामप्यर्थप्रतीतिहेतुत्वात् शब्दत्वं प्राप्नोति । मैवं वादी: "अथ गौरित्यत्र श्रोत्रजप्रतिभासे बहवोऽर्थाः प्रतिभासन्ते, तत्र कस्तेषां शब्दः” इत्युपक्रम्य “यतोऽर्थप्रतिपत्तिः स शब्दः" इत्युपसंहृते कुतो धूमादीनां शब्दत्वशङ्कावकाशः ?।
16. ॥२-मेम डाय तो धूम कोरे ५९५ अयशानना ॥२९१ ला auty पामे.
સ્ફોટવાદી—એમ ન કહે. “હવે ગાય' એ શ્રેત્રજન્ય જ્ઞાનમાં ઘણું અર્થે પ્રતિભાસ પામે છે [ અર્થાત “ગાય” એ શ્રેત્રજન્ય જ્ઞાનમાં વર્ગો, વર્ણભિવ્યંગ્ય સ્ફટ, સ્ફોટવાસ્ય જાતિ વગેરે અને જાતિ સાથે એક અર્થમાં સમવાય સંબંધથી રહેતા ગુણ ક્રિયા વગેરે प्रतिभासित याय छ ], सां तमनामा शह ध्यो छ ।” से प्रभारी ५भ ( =॥३ात) કરી જેમાંથી અર્થશાન થાય તે શબ્દ” એમ ઉપસંહાર કરાય છે, એટલે ધૂમ વગેરેમાં શબ્દત્વની શંકાને અવકાશ ક્યાંથી હોય ?
17. ननु चेयमर्थप्रतीतिवर्णेषु भवत्सु भवन्ती, तेष्वभवत्सु चाभवन्ती तानुत्सृज्य कथं स्फोटकार्यतामुपयायात् ? उच्यते । अनन्यथासिद्धं तद्भावभावित्वं तत्कार्यतामवगमयति, नान्यथासिद्धम् । इदं त्वन्यथासिद्धम् । का पुनरन्यथासिद्धिः ? स्फोटव्यञ्जकत्वाद्वर्णानां तदानन्तर्यमर्थप्रतीतेरुपालवते । वर्णाभिव्यक्तः स्फोटोऽर्थप्रतीतिमादधाति । भ्राम्यति जनो वर्णैरियमर्थप्रतीतिरुत्पादितेति । ____17. A२-पर्श होतां यती, व न होता न यती अर्थ प्रतीति पनि छोरी ટનું કાર્ય કેમ બને ?
ફેટવાદી–તેના હોતાં હોવાપણું જ અન્યથાસિદ્ધ ન હોય તે તેની કાર્યતાનું જ્ઞાન કરાવે છે અન્યથાસિદ્ધ હોય તે તેની કાર્યતાનું જ્ઞાન ન કરાવે. તેને હેતાં હોવાપણું અહીં અન્યથાસિદ્ધ છે. આ અન્યથાસિદ્ધિ કઈ છે ? વર્ણો ફેટના વ્યંજક હોવાથી અર્થ પ્રતીતિનું વર્ષો પછી અનાર હેવાપણું મિશ્યા છે, ખોટું છે. વર્ષથી અભિવ્યક્ત થયેલે સ્ટેટ અથજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરે છે. આ અર્થજ્ઞાન વર્ણોએ ઉત્પન કર્યું છે એમ લેકે ભાતિ પામે છે.
___ 18. ननु स्फोटव्यक्तावपीदानीं वर्णानां क्व गतास्ते व्यस्तसमस्तविकल्पाः ? आह च भट्टः
यस्यानवयवः स्फोटो व्यज्यते वर्णबुद्धिभिः ।। सोऽपि पर्यनुयोगेन नैवानेन विमुच्यते ॥ इति [लो०वा० स्फोट० ९१]
भाष्यकृताऽपि “ननु संस्कारकल्पनायामदृष्टकल्पना" इत्याशङ्कय प्रतिविहितं "शब्दकल्पनायां सा च शब्दकल्पना च" । इति [शा०भा० १.१.५] ___ नैष दोषः, न स्फोटव्यक्तौ विकल्पाः प्रभवन्ति ।