________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮ જોઇએ માટે અહિંસા તે જ ધર્મ કહેવાય છે, એવું થયે સતે,
मोक्षदाता वीतराग, क्रियावान् भवतारक : । शर्मदायी दयाधर्म, इति तत्त्वत्रयी स्फुटम् ॥१॥ सत्यं ब्रह्म तपोब्रह्म, ब्रह्मचेंद्रियनिग्रहः । सर्वभूतदया ब्रह्म एतत्ब्राह्मणलक्षणम् ॥२॥
ભાવાર્થ : મોક્ષને આપનારા વીતરાગ જ હોય છે, ક્રિયા કરનારા ગુરુ મહારાજ ભવથી તારી શકે છે, દયા ધર્મ જ સુખને આપનારા થાય છે, એ ત્રણ તત્વ ફુટ ચોખા કહેલા છે. ૧ -
(૨) સત્ય બ્રહ્મ કહેવાય છે, તપ બ્રહ્મ કહેવાય છે, ઇંદ્રિયોનો નિગ્રહ કરવો તે બ્રહ્મ કહેવાય છે. સર્વ જીવોના ઉપર દયારાખવી તે બ્રહ્મ કહેવાય છે, આ ઉપર્યુક્ત જેને વિષે હોય તે જ બ્રાહ્મણ કહેવાય છે.
(ઉપદેશ એક્સો અઠયાવીસમો)
જીવનું લક્ષણ જ્ઞાન-મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મનપર્યવ કેવળજ્ઞાન, મતિઅજ્ઞાન, શ્રુતઅજ્ઞાન, વિર્ભાગજ્ઞાન, એ આઠમાંથી ગમે તે એક બે અથવા અધિક જ્ઞાન જેને હોય, | દર્શન-ચક્ષુ, અચક્ષુ, અવધિ, કેવલ એ ચાર દર્શનમાંથી એક અથવા અધિક હોય,
ચારિત્ર - સામાયિક, છેદોપસ્થાપનીય, પરિહારવિશુદ્ધિ, સૂક્ષ્મસંપરાય, યથાખ્યાત, દેશવિરતિ તથા અવિરતિ એ સાત પ્રકારના માર્ગણાના ભેદમાંથી ગમે તે હોય,
તપ-દ્રવ્ય અને ભાવ, દ્રવ્ય તપ બે પ્રકારના છે બાહ્ય અને અત્યંતર, તેમાંથી ગમે તે તપ હોય,
વીર્ય-સકરણ, (ઇંદ્રિયોના સામર્થ્યરૂપ) અકરણ આત્માનું વીર્ય, વીર્ય
હોય,
૨૯૮ For Personal & Private Use Only
—૨૯૯
રૂ.
Jain Education International
www.jainelibrary.org
