________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૩ અવિજ્ઞાતધર્મ, તેને હે ગૌતમ ! મેં દેશ આરાધક કહેલો છે, જે પુરૂષ જાત-શ્રુતવંત, અસીલવંત, અનુચરિત, વિજ્ઞાતધર્મ તેને દેશ વિરાધક કહેલો છે, ૩ પુરૂષ જાત-શ્રુતવંત, શીલવંત, ઉપરત, વિજ્ઞાતધર્મ, તેને સર્વ આરાધક કહેલો છે, ૪ પુરૂષ જાત-અશીલવંત અશ્રુતવંત, અનુપરત, અવિજ્ઞાતધર્મ, તેને સર્વ વિરાધક કહેલો છે. • કથા-૧ પંડિતોથી હેતુ દ્રષ્ટાંતો સ્યાદ્વાદધ્વનિ યુક્ત, પોતાનો મત જે સ્થાપન કરાય છે તે આક્ષેપણી કથા, ૨ પૂર્વાપર વિરોધતાને ધારણ કરનારા, એવા મિથ્યાદ્રષ્ટિયોના મતને સજ્જનો નિવારણ કરે તે વિક્ષેપણી કથા, ૩ શ્રેયના શ્રવણમાત્ર કરવાથી, ભવ્ય જીવોને મોક્ષની અભિલાષા થાય તેને વિદ્વાનોએ-સંવેગની કથા કહેલી છે. ૪ જેને વિષે સંસારના ભોગ, અંગ, સ્થિતિ લક્ષણનું, વૈરાગ્યના કારણભૂત, જે વર્ણન કરાય છે, તેને નિર્વેદની કથા કહેલી છે. • ભાવના-૧ કોઈપણ પાપકરો નહિ કોઈપણ દુઃખી થાઓ નહિ, આખું જગત પાપ અને દુઃખથી મુકત થાઓ, એવી જે ભાવના હોય છે તે મૈત્રી ભાવના કહેવાય છે, ૨ સમગ્ર દોષોનો ત્યાગ કરી, વસ્તુતત્વને જોનારા જીવોના ગુણોને વિષે જે પક્ષપાત કરવો, તે પ્રમોદ ભાવના કહેવાય છે, ૩ દીન, હીન, દુઃખી ભયાકુલ, જીવિતવ્યની યાચના કરનારને, સુખ ઉત્પન્ન કરવાનો ઉપાય કરવો તે કારૂણ્ય ભાવના કહેવાય છે, ૪ પાપી ક્રૂર નિઃશંકપણે દેવગુરૂ ધર્મનો નિંદક, અને જેપોતાની પ્રશંસા કરતો હોય તેને વિષે ઉપેક્ષા બુદ્ધિ રાખવી, તે માધ્યસ્થ ભાવના કહેવાય છે. • કામ ફલીભૂત થાય છે-૧ ઉત્તમને નમસ્કાર કરવાથી, કામ ફતેહ થાય છે, ર બલવંતના સાથે ભેદ કરવાથી કામ ફતેહ થાય છે, ૩ નીચને કાંઈક આપવાથી કામ ફતેહ થાય છે, ૪ બરાબરીયા
M૩૫
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
