________________
૩૮૩
જૈનદષ્ટિએ મહા ભૂગોળ-મેરુ પર્વતનું સ્વરૂપ
કુરુક્ષેત્રના ૧૦ કહેને યંત્ર
કહનું નામ
સ્થાન લંબાઈ પહોળાઈ ઉંડાઈ દેવનિવાસ | પરસ્પર |દ્વાર
જન યોજન ય.જન
અંતર
વેધક નદી
ભવનદિનુ પ્રમાણુ
કમળ વલય
જન
૧ નિષધદ્રહ
0 0 0
નિષધ
૨ દેવકુરુહ
દેવકુરુ
૩ સુદ્રહ
દેવકુર ક્ષેત્રમાં
ઉત્તર-દક્ષિણ ૨ દ્વારા
શોતોદા મહાનદી
૧ ગાઉ લાંબુ, ના ગાઉ પહેલ્થ
૧૪૪૦ ધનુષ ઉચુ
૪ સુલસબ્રહ
સુલસ
૫ વિદ્યુતપ્રવાહ
વિદ્યુતપ્રભ
૧ નીલવંતદ્રહ
૫૦૦ | ૧૦ |
નીલવંત
૨ ઉત્તરકુરુહ
ઉત્તરકુરુ
૩ ચંદ્રક
ચંદ્ર
ઉત્તરકુર ક્ષેત્રમાં
ઉત્તર-દક્ષિણ ૨ દ્વાર
શીતા નદી
૪ એ વતદ્રહ
ઐરાવત
૫ માલ્યવંતદ્રહ
માલ્યવંત
આ પ્રમાણે દેવકુર-ઉત્તરકુનું વર્ણન કર્યું. હવે મેરુ પર્વતનું વર્ણન કહે છે. लोगस्स नाभिभूओ, नवनवइ सहस्स जोयणुविडो। मेरुगिरी रयणमओ, अवगाढो जोयणसहस्सं॥३०३॥ છાયા– નામિત નવનતિ સહ્યાદિ યોગનો વિદ્રો
मेरुगिरी रत्नमयोऽवगाढो योजनसहस्रम् ॥३०२॥
અર્થ–લોકની નાભિભૂત મેરુપર્વત રત્નમય, નવાણું હજાર જન ઉંચે અને હજાર જન ઉડો જમીનમાં છે.
વિવેચન–ઉત્તરકુરુ ક્ષેત્રથી દક્ષિણ તરફ અને દેવકુરુ ક્ષેત્રથી ઉત્તર તરફ, તથા પૂર્વ મહાવિદેહ ક્ષેત્રથી પશ્ચિમ તરફ અને પશ્ચિમ મહાવિદેહ ક્ષેત્રથી પૂર્વ તરફ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org