________________
anananamannaamanamamimarnaina
દ્વીપ-સનું વર્ણન
११ બધા દ્વીપસમુદ્રો તેને વીંટને રહેલાં છે. પ્રથમ જંબુદ્વીપ છે અને છેલ્લો સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર છે. (૬૮-૬૯)
जंबू-धायइ-पुक्खर-वारुणि-खीर-घय-खोय-नंदिसरा ।
अरुण-रुणवाय-कुंडल-संख-रूयग-भुयग-कुस कुंचा ॥७०॥
ॐदी५, धातvis, पुठ२, ३४ीवर, क्षीरव२, घृतव२, शुवर, नहीश्वर, म३९५, ७३९॥५पात, दुस, शं५, ३५६, मुला, कुश, सैंय 4 32&is atul-i. vul naql. (७०)
पढमे लवणो जलहि, बीए कालो य पुक्खराईसु । दीवेसु हुँति जलही, दीवसमाणेहिं नामेहिं ॥७१॥
જંબદ્વીપને વાટીને લવણસમદ્ર રહ્યો છે, ધાતકીખંડને વાટીને કાલોદધિ (સમ) રહ્યો છે અને પુષ્કર વગેરે દ્વીપો તે નામના સમુદ્રથી જ વીંટાયેલા છે. (૭૧)
आभरण-वत्थ-गंधे, उप्पल-तिलए य पउम-निहि-रयणे । वासहर-दह-नईओ, विजया वक्खार-कप्पिंदा ॥७२॥ कुरु-मंदर-आवासा, कूडा नक्खत्त-चंद-सूरा य । अनेवि एवमाई, पसत्यवत्थूण जे नामा ॥७३॥ तत्रामा दीवुदही, तिपडोयाराय हुंति अरुणाई । जंबूलवणाईया, पत्तेयं ते असंखिज्जा ॥७४॥ ताणंतिम सूरवरा-वभासजलही परं तु इक्विका ।
देवे नागे जक्खे, भूये य सयंभूरमणे य ॥७॥ साभूष-वख-14-मस-तिas - ५ - PR - रत्न-वर्षधर पर्वती-द्रह-नही-
विय-वक्ष-२-पर्वतीકલ્પાવતંસક વિમાનો–કુરૂક્ષેત્ર મેરૂ-ઈન્દ્રાદિ દેવોનાં નિવાસો-કૂટ-નક્ષત્ર-ચન્દ્ર-સૂર્ય વગેરે સમગ્ર લોકમાં વર્તતી જે પ્રશસ્ત ઉત્તમ વસ્તુઓ અને તેનાં નામો છે તે નામવાળાં દ્વીપ તથા સમુદ્રો છે. અરૂણદ્વીપથી લઈને ત્રિપ્રત્યાવતાર નામવાળાં દ્વીપ–સમુદ્રો છે. જંબૂ અને લવણ એ નામવાળાં પણ અસંખ્ય દ્વીપ સમુદ્રો છે. ત્રિપ્રત્યાવતારમાં છેલ્લો ‘સૂર્યવરાવભાસ’ સમુદ્ર જાણવો, ત્યારબાદ પ્રિત્યાવતારપણું નથી, પરંતુ દેવદ્વીપ–દેવસમુદ્ર, નાગદ્વીપનાગસમુદ્ર, યક્ષદ્વીપ યક્ષસમુદ્ર, ભૂતદ્વીપભૂતસમુદ્ર તથા સ્વયંભૂરમણદ્વીપ અને સ્વયંભૂરમણસમુદ્ર આવેલા છે. ત્યારબાદ અલોક છે. (૭૨-૭૩-૭૪-૭૫)
वारुणिवर खीरवरो-घयवर लवणो य हुंति भिन्नरसा । कालो य पुक्खरोदहि, सयंभूरमणो य उदगरसा ॥७६॥ इक्खुरस सेसजलहि, लवणे कालोए चरिमि बहुमच्छा । पण-सग-दसजोयणसय-तणु कमा थोव सेसेसु ॥७७॥
વારૂણીવર-ક્ષીરવર-વૃતવર અને લવણસમુદ્રનાં પાણી નામ પ્રમાણે ગુણવાળાં અથર્િ મદિરા-દૂધ-ઘી અને મીઠાના જેવા સ્વાદવાળા અનુક્રમે છે, અર્થાત્ જુદા જુદા રસવાળાં છે. કાલોદધિ પુષ્કરસમુદ્ર અને સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર પાણીના જેવા સ્વાદવાળા છે, બાકીનાં સમુદ્રોનું પાણી શેરડીના રસ જેવું સ્વાદિષ્ટ હોય છે. લવણસમુદ્રમાં ૫00 યોજનના,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org