________________
३८४
संग्रहणीरल (बृहत्संग्रहणी) गुजराती अनुवादसह દશમે છે. અગિયારમે બારમે , તેરમે સાગરોપમની જઘન્ય સ્થિતિ જાણવી. [૨૦]
અવતરણએ પ્રમાણે રત્નપ્રભાગત પ્રતરાશ્રયી જઘન્યોત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બતલાવીને બાકીની પૃથ્વીને વિષે સ્થિતિ પ્રમાણ જાણવા વૈિમાનિકપત્] કહે છે –
उवरिखिइठिइविसेसो, सगपयरविहत्तइच्छसंगुणिओ । उवरिमखिइठिइसहिओ, इच्छिअपयरम्मि, उक्कोसा ॥२०॥
સંસ્કૃત છાયાउपरि (तन) क्षितिस्थितिविश्लेषः, स्वकप्रतरविभक्त इष्ट [प्रतर संगुणितः । ૩પરિતનલિતિસ્થિતિસંહિતા, રૂછતરે ૩ [સ્થિતિ ] ર૦૬ll
શબ્દાર્થ— હરિવિઉપરની પૃથ્વીમાં
વિહત વહેંચીને [ગુણીએ. વિસેરોસ્થિતિ વિશ્લેષ
ડ્રેષ્ઠ સંબો ઇચ્છિત પ્રતરની સંખ્યાએ સાપથરસ્વસંબંધી પ્રતર
| ગુયે છતે
ચ્છિયયન ઇચ્છિત પ્રતરમાં જાધાર્ય– ઉપરની પૃથ્વીની સ્થિતિનો વિશ્લેષ કરીને નીચેની ઈષ્ટપૃથ્વીની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિમાંથી બાદ કરતાં જે શેષ રહે તેને, ઇચ્છિત પોતાના પ્રતિરોની સંખ્યાવડે ભાગ આપતાં જે સંખ્યા આવે તેને, ઈષ્ટ પ્રતરની સંખ્યાવડે ગુણતા જે સંખ્યા આવે છે, તેની જેિ ઇષ્ટ પૃથ્વીના પ્રતિરોની સ્થિતિ કાઢતા હોય તેની] ઉપરની પૃથ્વીની જે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ તે સહિત જોડતાં ઇચ્છિત પ્રતરે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય. ૨૦પા.
વિરોણાર્થ-તે આ પ્રમાણે,–
રત્નપ્રભાને વિષે તેરે પ્રતરે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહી, હવે બીજી શર્કરપ્રભાના પ્રતરોને વિષે કાઢવાની હોવાથી વિશ્લેષ કરવા માટે શર્કરપ્રભાની ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ સાગરોપમની સ્થિતિમાંથી પહેલી રત્નપ્રભાની ઉત્કૃષ્ટ એક સા૦ની સ્થિતિનો વિશ્લેષ (બાદ) કરતાં શેષ બે સાગરોપમ રહ્યા. એ બે સાગરોપમને શર્કરપ્રભાના અગિયાર પ્રતરે વહેંચવા માટે એક સાગરોપમના અગિયાર ભાગ કરતાં બે સાગરોપમના બાવીસ ભાગો આવ્યા એટલે તે પ્રત્યેક પ્રતરે વહેંચતા બબે ભાગો આવ્યા. હવે ઇષ્ટ પ્રથમ પ્રતરે સ્થિતિ કાઢવાની હોવાથી બે ભાગને એક પ્રતરે ગુણતાં બે જ ભાગ આવ્યા, તે ઉપરની રત્નપ્રભાના તેરમા પ્રતરની એક સાગરોપમની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સહિત જોડતાં એક સાવ અને એક સાઇના અગિયારીયા બે ભાગ (૧ સા. 3)નું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય શર્કરપ્રભાના પ્રથમ પ્રતરે આવ્યું. એ પ્રમાણે બીજા પ્રતરની સાથે ગુણતાં ૨૪૨૪ તે એક સાગરોપમ સહિત કરતાં ૧૪ સાવ દ્વિતીય પ્રતરની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ. એ પ્રમાણે ત્રીજે પ્રતરે બે ભાગ વધારતાં (૧૬) ૧ ૦ ભાગ, ચોથે ૧. સાવ, પાંચમે ૧૧૦, છક્કે ૨ સા3, [કારણકે અગિયાર ભાગ પૂર્ણ થયે એક સાગરોપમ પૂર્ણ થાય છે] સાતમે ર૩. આઠમે ૨, નવમે છેદસમે ૨૯ અગિયારમે ૨ એટલે બરાબર ત્રણ સાગરોપમની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ (શર્કરપ્રભાના અગિયારમે પ્રતેરે) આવી. એ જ પ્રમાણે અન્ય
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org