________________
૨૮૩
શ્રમણ સંસ્કૃતિ પ્રત્યેના આકર્ષણના પરિણામે તેમને સિલોન અને બર્મામાં ઠીક ઠીક રહેવાનું બન્યું, પણ આખરે ભારતમાં આવીને તેઓ સ્થિર થયા અને તિબેટ સુધી તેમણે પોતાની પ્રવૃત્તિઓનો વિસ્તાર , કર્યો. સમયાન્તરે તેમને એક ગુરુને યોગ પ્રાપ્ત થયો અને ટિબેટને બૌદ્ધ સંપ્રદાયના તેઓ એક સાધુ બન્યા. આ નવા જીવનમાં પણ તેમને સંસ્કૃત અને ટિબેટન ભાષાને અભ્યાસ વચ્ચે જતો હતો. સમય જતાં શાંતિનિકેતનમાં આવેલ કવિવર રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની વિશ્વભારતીમાં તેઓ જોડાયા અને ત્યાં કેટલાંક વર્ષ સુધી એક લેકચરર-અધ્યાપક તરીકે તેમણે કામ કર્યું. આગળ જતાં વિશ્વભારતી, છોડીને તેઓ પટણા યુનિવર્સિટીમાં જોડાયા. વળી, પોતે એક મોટા ચિત્રકાર હેઈને કલકત્તા, મુંબઈ, ન્યુ દિલ્હી, લખનૌ અને અલાહાબાદમાં તેમણે પિતાનાં ચિત્રોમાં પ્રદર્શન ગોઠવ્યાં.
જોકે તેમણે પિતાની જિંદગીનો ઘણો મોટો ભાગ ભારતમાં ગાળ્યો છે, એમ છતાં પણ તેમના ધાર્મિક વિકાસમાં ટિબેટે ઘણે મોટો ભાગ ભજવ્યો છે. ૧૯૩૩ માં તેમણે પહેલી વાર પશ્ચિમ ટિબેટમાં ફરીને પરિભ્રમણ કર્યું હતું, અને ત્યાં આવેલ ઝપરંગનાં ફેસ્કોઝ–ભીંતચિત્રોનું સંશોધન તેમ જ આલેખન કર્યું હતું અને ઢગલાબંધ પ્રતિકૃતિઓ તૈયાર કરી હતી. આને લગતી એક સચિત્ર લેખમાળા ‘ટાઈમ્સ ઓફ ઇન્ડિઆના ઈલેસ્ટ્રેટેડ વીકલી”માં પ્રગટ થઈ હતી.
ગેવિંદાલામા બૌદ્ધ ધર્મના અને બૌદ્ધ કળાના અઠંગ અભ્યાસી અને પ્રચંડ વિદ્વાન છે. તેમણે જર્મન તેમ જ અંગ્રેજી ભાષામાં અનેક સંશોધનાત્મક ગ્રંથો તથા લેખો લખ્યા છે. આજ સુધીમાં તેમના પ્રગટ થયેલા ગ્રંથનાં નામ નીચે મુજબ છેઃ રીમિક એફેરીઝમ્સ, થોટ્સ એન્ડ વીઝન્સ, અભિધમ્મટ્ટ સંગહ, સમ આસ્પેકટ્સ ઓફ તુપ સીલિઝમ, આર્ટ એન્ડ મેડિટેશન, ટિબેટન મિસ્ટિસિઝમ....
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org