________________
૨૩૧
એક નીકમાં વાળીને, તેના જોર વડે ચાલતી લેાટ દળવાની ચક્કી અમે જોઈ. આવી ચક્કીઓ હિમાલયની નદીઓના કિનારે કિનારે જ્યાં ત્યાં ઊભી કરવામાં આવે છે. નિરક વહી જતા પાણીના પ્રપાતાળને આવા ઉપયોગ થતા પહેલી વાર જોઈ ને આનંદ તેમ જ વિસ્મય થયું.
હવે અમે નદીનેા જળપ્રવાહ એળંગવા લાગ્યાં. એ જળપ્રવાહ ઘૂંટણથી વધારે ઊંડા નહાતા. પ્રવાસીઓને સગવડ પડે એ માટે એ જળપ્રવાહ ઉપર નાના-મોટા પથ્થરો ગોઠવ્યા હતા. એ પથ્થર ઉપર પગ ટેકવીને અમે આગળ વધતાં હતાં. એવામાં મારા લેવાની ઊંચે ચડાવેલ કાર નીચે સરી જતી અટકાવવાના પ્રયત્નમાં જરા મેધ્યાન નતાં હું લપસી ગયા અને વહેતા પ્રવાહમાં ઝખેાળાયા. નીચે પણ પથ્થરા જ હતા. એને છતાં ડાબા પગની આંગળીઓને કાંઈક ચોટ લાગી, એ સિવાય વિશેષ કઈ વાગ્યું` નથી એમ લાગ્યું અને પલળેલાં કપડે બધાં સાથે હું પણ આગળ ચાહ્યા. સામે નદીકિનારાની એક બાજુએ આવેલા નાના સરખા દિર સમીપ અમે આવી પહોંચ્યાં. મંદિરમાં સત્યનારાયણની એટલે કે વિષ્ણુની, વૈજનાથમાં જેવી પાર્વતીની મૂર્તિ જોઈ એ કદની, એ જ શિલ્પપદ્ધતિની, એ જ કાળની, અને કદાચ એક જ શિલ્પાની બનાવેલી મૂર્તિનાં અમે દર્શન કર્યાં. આ મંદિરમાં એક પૂજારીએ પોતાના અડ્ડો જમાવ્યા હતા અને તેથી એ મૂર્તિના શિર ઉપર કારેલા સુન્દર મુગટ તેા હતેા જ, અને મૂર્તિના શરીરભાગને ભગવા રંગના કે એને મળતા રંગના વસ્ત્ર વડે ઢાંકયા હતા અને તેની ચંદન-પુષ્પ વડે પૂજા કરવામાં આવી હતી. આ આવરણ આડે મૂર્તિના મૂળ સ્વરૂપને તેા જોઈ ન જ શકાય એ સ્પષ્ટ હતું. પૂજારી ત્યાં હાજર નહાતા. આમ તે એ મદિર અને એ મૂર્તિ એન્સિયન્ટ મેાન્યુ મેન્ટસ પ્રોટેકશન એકટ ’ નીચે મુકાયેલું હતું અને તે સ ાઈ
Ο
'
,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org