________________
૧૦
પ્રકાશિત થએલી. એમાં એમણે સુરુચિન ભંગ કરતી અને તર્કને અસંગત એવી અનેક ધાર્મિક પ્રક્રિયાઓની આલોચના કરી. પરિણામે સમાજ સાથે એમને અથડામણમાં આવવું પડ્યું. આ એમની લેખનપ્રવૃત્તિને પ્રારંભ ને સુધારક વૃત્તિના આવિષ્કારને શુભારંભ હતા. ત્યાર પછી તે મૃત્યુ પર્યત એમણે શુદ્ધતા અને સુધારાના આગ્રહ માટે ઝઝૂમ્યા કર્યું. પરંતુ એમને આ વ્યવહારમાં ડંખ કે દેષ મહેતા, કયાંય અવિચાર કે આંતક નહતા, કયાંય દંભ કે દુ:સાહસ નહોતાં, ક્યાંય સ્વાર્થ કે સત્તાશેખ નહતા. વ્યાપક પ્રેમભાવના પર મંડાએ આ તે હો વિશુદ્ધ જીવનવ્યવહાર. અભ્યાસકાળના અંત સમયે વાંચવામાં આવેલી ચાર્લ્સ મેકેની આ કાવ્યપંક્તિઓ એમના વિચારમાં જડાઈ ગઈ હતી અને વ્યવહારમાં વણાઈ ગઈ હતીઃ
“ You've never turned the wrong to right,
You've been coward in the fight.” (અન્યાયોના કરે ને ન્યાય, ખરે યુદ્ધ-ભીરુ કેવાય. )
અસત્ય-અન્યાયના પ્રતિકારને એમણે જીવનધર્મ તરીકે સ્થાપે. પ્રતિકાર-શૂન્ય સાધુતા કેવળ નિર્માલ્યતાની નિશાની છે” એ હતું એમને જીવનમંત્ર. આ પ્રેરણાથી એમણે ઈ. ૧૯૨૮ના નવેમ્બર માસમાં, શ્રી રતિલાલ કોઠારીની આગેવાની નીચે, “શ્રી મુંબઈ જૈન * યુવક સંઘ'ની સ્થાપના કરી. એ સમાજને સડવી રહેલી જૂનવાણી વિચારણા અને તર્કવિહીન બાલદીક્ષા સામે, જૈન સમાજની સ્થિતિ ચુસ્તતા અને રાષ્ટ્રવિષયક ઉદાસીનતા સામે, જન સાધુઓની નિષ્ક્રિયતા, પાખંડ અને પામરતા સામે, આ સંઘના આશ્રયે, યુવાન પરમાનંદભાઈએ બંડખોર કહી શકાય તેવું આંદોલન ચલાવ્યું. ધર્માર્થે મળેલ દ્રવ્યને સમુચિત ઉપગ, સ્ત્રી-પુરુષ સમાનતા,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
