________________
૯૬
સમ્મતિતર્ક પ્રકરણ ભાગ-૨/ દ્વિતીય કાંડ | ગાથા-૨૫ અવતરણિકા :
नन्ववग्रहस्य मतिभेदत्वाद् मतेश्च ज्ञानरूपत्वाद् अवग्रहरूपस्य दर्शनस्याभाव एव भवेत् उच्यते - અવતરણિકાર્ય :
નથી શંકા કરે છે – અવગ્રહ મતિભેદપણું હોવાથી અને પતિનું જ્ઞાનરૂપપણું હોવાથી અવગ્રહરૂપ દર્શનનો અભાવ જ થાય માટે ‘દર્શન’ શબ્દથી વાચ્ય કોઈ વસ્તુ પ્રાપ્ત થશે નહીં. એ પ્રકારની શંકાને સામે રાખીને “ઉધ્યતે'થી કહે છે –
ગાથા :
णाणं अपुढे अविसए य अत्थम्मि दंसणं होइ । मोत्तूण लिंगओ जं अणागयाईयविसएसु ।।२/२५।।
છાયા :
ज्ञानमस्पृष्टेऽविषये चार्थे दर्शनं भवति ।
मुक्त्वा लिङ्गाद्यदनागतातीतविषयेषु ।।२/२५ ।। અન્વયાર્થ:નિંગ =લિંગથી. ગવાર્ફવાસુ=અનાગત-અતીતાદિ વિષયમાં, મં=જે=જે જ્ઞાન છે , મોજૂizછોડીને, ગપુ જ વલણ અત્યમિ=અસ્પષ્ટ અને અવિષય અર્થમાં=ઈન્દ્રિયોથી અસ્પષ્ટ અને ઈન્દ્રિયોના અવિષય એવા અર્થમાં, પાપ વંસ દોડું જ્ઞાન દર્શન થાય જે જ્ઞાન છે તે દર્શન થાય, li૨/૨પા. ગાથાર્થ :
લિંગથી અનાગત-અતીતાદિ વિષયમાં જે જ્ઞાન છે તેને છોડીને, અસ્પષ્ટ અને અવિષય અર્થમાં ઈન્દ્રિયોથી અસ્પષ્ટ અને ઈન્દ્રિયોના અવિષય એવા અર્થમાં, જે જ્ઞાન છે તે દર્શન થાય. Il૨/૫ ટીકા -
अस्प(स्पृ)ष्टेऽर्थरूपे चक्षुषा य उदेति प्रत्ययः स चक्षुर्दर्शनं ज्ञानमेव सत्, इन्द्रियाणामविषये च परमाण्वादौ अर्थे मनसा ज्ञानमेव सद् अचक्षुर्दर्शनम्, मुक्त्वा मेघोन्नतिरूपाल्लिङ्गाद् भविष्यदृष्टी, नदीपूराद् वोपर्यतीतवृष्टौ वा लिङ्गिविषयं यद् ज्ञानं, तस्यास्प(स्पृ)ष्टाविषयार्थस्याप्यदर्शनत्वात् T૨/રો
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
