________________
સ્થાવરે ત્રણ મુખ્યત્વે, પૃથ્વી જલ વનસ્પતિ, તેજ વાયુ દ્વીન્દ્રિયાદિ, ત્રસ જીવે જગત મહીં. ૧૭ અગ્નિ ને વાયુ બંનેય, લબ્ધિ ત્રસ ગણાય છે; પરંતુ કીન્દ્રિયાદિની, ગતિ ત્રસ ગણાય છે. ૧૮ ચામડી જીભ ને નાક, આંખ ને કાન પાંચ એ; ઇન્દ્રિયો દ્રવ્ય ને ભાવ, બે રૂપે મુખ્ય છે ખરે. ૧૯ ઉપકરણ-આકાર, છે દ્રલેંદ્રિય એમ બે ઉપયોગ અને લબ્ધિ, છે ભાવેન્દ્રિય તેમ છે. ૨૦ ક્ષપશમથી થાય, જ્ઞાનાવરણ કર્મના જે આત્મિક પરિણામ, લબ્ધિની શક્તિ તે તથા. ૨૧ લબ્ધિ થકી જ આકાર, ઉપકરણ તેમ જ ને ઉપયોગમાં પાછાં, એ ત્રણેય સમાય છે. ર૨. સ્પર્શ, રસ તથા ગંધ, રૂપ ને શબ્દ પાંચ તે; પાંચેય ઈદ્રિના એ, કમશઃ ઝેય વિષયો. ૨૩ સર્વત્ર દેહમાં બેઠું, અનિન્દ્રિય રૂપી મન; રહે ઇંદ્રિય-આધારે, તેને વિષય છે શ્રત. ૨૪ પૃથ્વી પાણી તથા અગ્નિ, વાયુ અને વનસ્પતિ; તે પાંચમાં કહી એક, પેલી ઇન્દ્રિય ચામડી. ૨૫ ચામડી જીભવાળા છે, કૃમિ, જળાદિ કીંદ્રિય; ચામડી જીવ ને નાક વાળા તે કીડી માંકડ. ૨૬ ચામડી જીભ ને નાક, આંખાળા ભ્રમરાદિક મનુષ્ય, દેવ, તિર્યંચ ને નારકાદિ જાણવા. ૨૭
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
