________________
તવાખ્યાન.
સ્મૃતિ. પ્રમાણેથી અનુભવેલા વિષયેનું કાલાન્તરે સંસ્કારદ્વાર જે મરણ થાય, તેને સ્મૃતિ કહેવામાં આવે છે.
ઉપર્યુક્ત પાંચ પ્રકારની વૃત્તિને નિરોધ અભ્યાસ તથા વિરાગ્યદ્વારા થાય છે. સૃષ્ટિ ૧૪ પ્રકારની છે, તેનું નિરૂપણ પૂર્વે કરવામાં આવ્યું છે.
૨૮ પ્રકારની શકિત. કાનથી સંભળાય નહિ તે બધિરતા ૧, આંખથી દેખાય નહિ તે અધતા ૨, જિ હાથી સ્વાદને અનુભવ ન થાય તે કુંતા ૩, ચામથી સ્પર્શદિનું જ્ઞાન ન થાય તે જડતા ૪, નાસિકાથી ગબ્ધને અનુભવ ન થાય તે અજિવ્રતા ૫, મુખથી
લાય નહિ તે મૂકતા ૬, હાથની વિકલતા તે કૈણ્ય ૭, પગથી ચાલવામાં વિકલતા તે પંગુતા ૮, નપુંસકપણું તે લીલતા ૯ મલત્યાગમાં કિલષ્ટતા તે ઉઠાવર્તતા ૧૦, ચિત્તની વિકલતા તે મરતા ૧૧ એ પ્રમાણે ૧૧ ઇંદ્રિયની વિકલતા વિનાની અવસ્થા તે ૧૧ પ્રકારની શકિત, ૯ પ્રકારની તુષ્ટિ, ૮ પ્રકારની અણિમાદિ સિદ્ધિ-એ સર્વ મળી શક્તિના ૨૮ ભેદ સમજવા.
આધ્યાત્મિક શકિતરૂપ તુષ્ટિ. આગળ જણાવેલી ૪ શક્તિઓને આધ્યાત્મિકશક્તિના નામથી કહેવામાં આવે છે. ૧ અંગશક્તિ અર્થાત્ પ્રકૃતિશક્તિ, ૨ સલિલ અથવા ઉપાદાનશક્તિ, ૩ ઓઘ અથવા કાલશક્તિ, ૪ વૃષ્ટિ અથવા ભેગશક્તિ,
છે.
