________________
તવાખ્યાન.
૨૫૪
રજોહરણને પ્રયોગ કર્યો. તે વખતે ગર્દભી વિદ્યા ગર્દભની માફક ભુકીને તે મહર્ષિની ઉપર પેસાબ અને જંગલ કરવાથી તમામ સભામાં તેનિન્દાને પાત્ર થશે અને બલશ્રી મહારાજાએ તેને નગર બહાર કર્યો. રેહગુપ્ત ખુશી થયા. જ્યારે વિજ્ય મેળવી આચાર્ય મહારાજશ્રીની પાસે આવી સર્વ વાત કહી સંભળાવી ત્યારે આચાર્ય શ્રીએ જણાવ્યું કે યુકિતયુકત વાત હેવા છતાં પણ રાશિ ત્રણની જે સ્થાપના કરી તે ઘણું - ગ્ર કાર્ય કર્યું. માટે ફરીથી તે સભામાં જઈ માફી માગી આવો. આચાર્યશ્રીની કેટલી બધી સત્યનિષ્ઠતા છે તે ઉપરેકત તેઓશ્રીના કથનથી જ જણાઈ આવે છે. પિતાને વ્હાલે શિષ્ય હોવા છતાં પણ જ્યારે અસત્ય પક્ષને સ્વીકાર કરી પરાજય કરી આવ્યું તે પણ તેનું લગાર માત્ર સન્માન ન કર્યું, ઉલટ તિરસ્કાર જાહેર કર્યો. આનું નામજ સત્યપરાયણતા. સમજવી. સભામાં માફી માગવાની જ્યારે ના પાડી અને ઉલટુ ગુરૂશ્રીને શાસ્ત્રાર્થ કરવાનું આહાન કર્યું ત્યારે શાન્તમૂર્તિ આચાર્યશ્રીએ બલશ્રી રાજાની સભામાં ધર્મવાદની પ્રણાલીથી છ માસ પર્યત શાસ્ત્રાર્થ કર્યો. છેવટે હારવાનો સમય આવ્યે તેપણ રેહગુપ્ત પિતાને મિથ્યા અભિનિવેશ છેડે નહિ. ત્યારે ગુરૂશ્રીએ તેની સાથે સર્વ વ્યવહાર બન્ય કર્યો. આ વાતથી ચીડાયેલ રહગુપ્ત ષ પદાર્થની પ્રરૂપણ પૂર્વક નવીન મતની સ્થાપના કરી. જ્યારે આવેશમાં આવે ત્યારે મનુષ્યને કંઈ પણ ભાન રહેતું નથી એ વાતનું બરાબર સ્પષ્ટીકરણ કરી આપ્યું. દ્રવ્ય, ગુણ, કર્મ, સામાન્ય, વિશેષા અને સમવાય આ છ પદાર્થો તેમના કપેલા સમજવા.
