________________
૧૫
તત્ત્વાખ્યાન.
"
જગતું નિર્માણ થયા પછી દુઃખ જીવાને જોઇ ઈશ્વરને કરૂણા ઉત્પન્ન થાય છે.’ એમ કહેવાથી તો અન્યાન્યાશ્રય દ્વેષ આવશે. એથી શ્રેષ્ઠ તા એજ છે કે જગદીશ્વરને જગત્ની રચના કરવાનું કષ્ટ ન જ આપવું.
એ અનાદિ નિત્ય ઈશ્વર શુ' મુકત છે કે અમુકત ? એ પ્રશ્ન પણ વિચારવા જોઇએ. · અનાદિમુક્ત છે ’ એમ તા કહી શકાશે નહિ. કેમકે જ્યારે એ સમસ્ત પ્રકારની ઉપાધિથી મુક્ત થયા ત્યારથી આગ્નિ થઇ જાય છે તે અનાદિ મુક્ત કેવી રીતે કહી શકાય ?
ܕ
ખીજો પક્ષ · અનાદિ નિત્ય ઈશ્વર અમુકત છે. ' એમ કહેવા જતાં તે સમસ્ત જીવાને ઈશ્વર માનવા પડશે. કેમકે સ'સારવત્ સવ આત્માએ તેવા પ્રકારના જ છે.
જગત્કર્તા જગની રચના શા હેતુથી કરે છે. એ સબધમાં ૧૦ દસ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય છે. ૧ જગતની રચના કરવામાં શુ' ઈશ્વરની યથારૂચિ કારણ છે? ૨ અથવા ક– પરતંત્ર થઇને પ્રવૃત્તિ કરે છે ? ૩ અથવા ધમ વિગેરે માટે પ્રયાસ છે ? ૪ અથવા કીડા-કુતુહલથી તે પ્રયાસ કરે છે ? ૫ અથવા નિગ્રહાનુગ્રહ માટે તેમના પ્રયત્ન છે ? ? અથવા સુખની ઉત્પત્તિ માટે પરિશ્રમ છે ? છ અથવા દુઃખના વિનાશ સાટે પદ્ધતિ છે ?૮ અથવા ભૂત પ્રત્યવાયના ક્ષય કરવાની ચેષ્ટા છે? હું અથવા આગામિ પ્રત્યવાયના પ્રતીકાર માટે ઉપાય છે ? અથવા ૧૦ સ્વભાવથીજ પ્રવૃત્તિ છે ?
