________________
૧૪૪
તત્ત્વાખ્યાન.
પટ બનાવનાર વણકર અથવા ઘટ બનાવનાર કુંભાર અને સતાનની ઉત્પત્તિમાં માતા-પિતાને સચેાગ એ વિગેરેના વ્યર્થ પ્રયત્ન શા માટે થવા જોઇએ. કેમકે એ સ કાર્યોને પણ ઈશ્વર જ કરે છે. એમ માનવામાં પણ શા માટે અચકાવું જોઇએ ?
• ઘટ વિગેરે કાર્યો તેા કુંભાર વિગેરે બનાવે છે. એ તે પ્રત્યક્ષ જણાતુ હાવાથી તેમાં ના પાડી શકાય તેમ નથી.” એમ કહેતા હૈ। તેા મધપૂડા વિગેરે કાર્યોને પણ મધમાખીએ વિગેરે મનાવે છે. એ પણ સ્હેજ દીધ દૃષ્ટિથી જોનારને સમજાઇ જાય છે. ત્યારે તે કાર્યોના પણ ઈશ્વર કર્યો છે એમ માની લેવામાં શું સાહસ કરાતુ નથી !
આવી રીતે વિચાર કરતાં વિમતિની સભાવનાથી એક જ જગત્કર્તા માનવાની ના પણુ, ભાજન વિગેરેમાં પ થવાના ભયથી જેમ કાઇ કૃપણું મનુષ્ય પોતાના પુત્ર, કલ, વિગેરેને ત્યજી પરદેશમાં પ્રવાસ કરવા ચાલ્યા જાય તેના જેવી ઉપહાસપાત્ર છે.
• તે જગત્કર્તા સર્વાંગત છે. ' એ માન્યતા ઉપર પણ વિચાર થાય છે કે તે શરીરથી સબ્યાપી છે કે જ્ઞાનથી શરીરથી જો વ્યાપક માનવામાં આવે તે સમસ્ત જગતમાં તે જ વ્યાપી ગએલ હાવાથી બીજી વસ્તુઓ રહેવાના અવકાશ મળે જ નહિ. છતાં બીજી વસ્તુ પણ જગમાં રહેલી આપણે જોઈએ છીએ, ત્યારે ઇશ્વરને શરીરથી સર્વવ્યાપક
