________________
(૨) વિદ્યુત અને ચુંબકીય ક્ષેત્રની દિશાઓ તરંગ-પ્રસરણ દિશાને લંબ એવા સમતલમાં પરસ્પર લંબ હોય છે.
(૩) આ તરંગો બિનયાંત્રિક અને લંબગત તરંગો રૂપે હોય છે.
(૪) શૂન્યાવકાશમાં તેમનો વેગ “સી” એટલે (૩૪૧૦૮) મીટર/સેકન્ડ અથવા ૩ લાખ કિલોમીટર પ્રતિ સેકન્ડ હોય છે. શૂન્યાવકાશમાં પ્રકાશનો વેગ આટલો જ હોય છે.
(૫) કોઈપણ માધ્યમમાં તેમનો વેગ માધ્યમના વિદ્યુત ચુંબકીય ગુણધર્મો પર આધાર રાખે છે.
જુદી જુદી તરંગ લંબાઈ (wave-lingth)વાળી વિદ્યુત-ચુંબકીય-તરંગો વર્ણપટ (spectrum)નું નિર્માણ એના તરંગ લંબાઈના આધારે થાય છે. ૧૦૮ મીટરથી લઈને ૧૦૫ મીટર સુધીની તરંગ લંબાઈવાળી વિદ્યુત-ચુંબકીય તરંગો આ વર્ણપટમાં અંકિત કરવામાં આવી છે. આપણી આંખોને જે દેખાય છે તે રંગોના પ્રકાશની તરંગો ૪૦૦૦થી ૮૦૦0 એંસ્ટ્રમ (angstrom) યુનિટ તરંગ લંબાઈવાળી આંકવામાં આવી છે. (૧ એંન્સ્ટ્રમ યુનિટ - ૧૦ સે.મી. છે) લાલ રંગવાળા તરંગો વધારે લાંબા અને જાંબુડી રંગનાં નાના હોય છે. સાથેના ચાર્ટમાં બધી તરંગો (વર્ણપટ)ની તરંગ લંબાઈ અને કંપન આવૃત્તિના ક્રમ-રૂપમાં દર્શાવવામાં આવી છે.
Jain Educationa International
Frequency (Hz)
10
10
10
10
10
10
10"
10
10
10
10
10
10"
10"
10°
10
10
1-2-16
10
10'
1 KHZ = 10
10 10'
Gamma Rays
X Rays
Ultra violet
Infra-red
Microwave
Wavelength (nano motor}
Short-wave radio
Long-wave radio
24
10
10
10
10
10'=1 Angston
= 1 Nanomater
1
$10
10
IX Unit
| id=1 teron
10
10
10
[10:1centrator
10
101 Meter
10"
10"
10" 1 Kilometer
103
10"
10
10
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
