Page Text
________________
બે ભૌતિક ગુણો માનવામાં આવે છે. ૩૫ ઇલેક્ટ્રોન, પ્રોટોન અને ન્યૂટ્રોનમાં
આ ગુણો જે રૂપમાં છે એને નીચેના કોષ્ટકમાં બતાવવામાં આવ્યા છે. કણ દ્રવ્યમાન (દળ) વિદ્યુતભાર (particle) (mass) (electric charge) ઇલેક્ટ્રોન | ૧૦-૨૦ ગ્રામ ઋણ (Negative charge) ૧ એકમ (unit) પ્રોટોન | ૧૦૨૪ ગ્રામ ઘન (positive charge) ૧ એકમ (unit) ન્યૂટ્રોન | ૧૦ ગ્રામ શૂન્ય (O) ૨. હાઈડ્રોજન એટમ બધા પદાર્થોના એટમોમાં સૌથી ઓછા દ્રવ્યમાનવાળું
છે. એને “પરમાણુ-દળ'નું એકમ (માપ) માનવામાં આવે છે. આ રીતે
હાઇડ્રોજનનો પરમાણુદળાંક એક છે. ૩. હાઇડ્રોજનના એક અટમમાં એક ઇલેક્ટ્રોન અને એક પ્રોટીન હોય છે,
ન્યૂટ્રોન નથી હોતા. ઈલેક્ટ્રોનની સંખ્યાના આધાર પર “પરમાણુક્રમાંક (atomic number) નિર્ધારિત થાય છે :૧. હાઇડ્રોજનનો પરમાણુક્રમાંક એક (૧) છે. ૨. ઑક્સિજનનો પરમાણુક્રમાંક ૮ છે તથા એનો પરમાણુદળ ૧૬ છે,
કેમકે એના પરમાણુમાં ૮ ઇલેક્ટ્રોન, ૮ પ્રોટોન અને ૮ ન્યૂટ્રોન હોય છે. ૩. તાંબુ ધાતુ છે. ધાતુઓની ખાસ પરમાણુ-રચનાને કારણે એમાં વીજળીનો
પ્રવાહ સહેલાઈથી વહે છે. તાંબાનો પરમાણુક્રમાંક ૨૯ છે. એનો પરમાણુદળાંક ૬૪ છે. કેમકે એના પરમાણુમાં ૨૯ ઇલેક્ટ્રોન, ૨૯ પ્રોટોન અને ૩૫ ન્યૂટ્રોન હોય છે. (બધાં મૂળ પદાર્થોના પરમાણુમાં કેટલાં-કેટલાં ઇલેક્ટ્રોન આદિ હોય છે તથા પ્રત્યેક મૂળ પદાર્થનો પરમાણુ-ક્રમાંક અને પરમાણુદળાંક કેટલો છે, એને માટે પરિશિષ્ટમાં-૨માં આપેલું આવર્ત કોષ્ટક [Periodic table] જુઓ).
પ્રત્યેક પરમાણુમાં ઇલેક્ટ્રોન અને પ્રોટોનની સંખ્યા સરખી હોય છે અને ન્યૂટ્રોન વિદ્યુતભાર વિહિન હોય છે, એટલે પરમાણુ પોતે તો વિદ્યુતભાર વિહિન હોય છે. પણ જ્યારે પરિધિમાં રહેલો ઇલેક્ટ્રોન પરમાણુથી મુક્ત થઈને બહાર નીકળી જાય છે, ત્યારે એ ઇલેક્ટ્રોન વિદ્યુતભાર ઋણ (negative charge) વાળો કણ બની જાય છે તથા જે પરમાણુમાંથી એ નીકળી ગયો છે, એ (પરમાણુ) ઘન-વિદ્યુતભાર (positive electric charge) વાળો “આયન” બની જાય છે.
19
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005303 |
| Book Title | Shu Vidyut Sachit Teukay Che |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Anekant Bharati Prakashan |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 312 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |