________________
જ્વાળાની જેમ અચિત્ત અને નિર્જીવ અગ્નિ છે, એવી જ રીતે વિદ્યુત પણ અચિત્ત અને નિર્જીવ અગ્નિ છે –. આ સ્વીકારવામાં કોઈ મુશ્કેલી નથી. વાસ્તવમાં અચિત્ત અગ્નિ-તેજસ ઊર્જા છે, તેજસ વર્ગણાના પુદ્ગલ છે. છ જવનિકાયમાં આવનારા સજીવ અગ્નિકાય નથી.” "नि नहीं, मग्नि ४ द्रव्य." तण्थ णं जे से विग्गहगति समावन्नए नेरइए से णं अगणिकायस्स मज्झमझेणं वीइवएज्जा । (भगवई १४/५४, ५५) नारकक्षेत्रे बादराग्निकायस्याभावात्, मनुष्यक्षेत्रे एवं तद्भावात्, यच्चोत्तराध्ययनादिषु श्रूयते-हुयासणे जलंतंम्मि दड्डपुब्यो अणेगसो । इत्यादि तदग्निसदृशद्रव्यान्तरापेक्षययावसेयं, संभवन्ति च तथाविधशक्तिमन्ति द्रव्याणि तेजोलेश्याद्रव्यवदिति । (भगवई टीका १४/५४, ५५) અચિત્ત અગ્નિ. इंगालरासिं जलियं सजोइं, तअवमं भूमिमणुक्कमंता । तेडज्झमाणा कलुणं थणंति, उसुचोइया तत्थ चिरट्टिईया ।
(सूयगडो ५/१/७) જે બળતી જ્યોત સહિત અંગારરાશિ જેવું જમીન પર ચાલે છે. એના તાપથી બળતા એ બૂમાબૂમ કરી કરુણ આક્રંદ કરે છે. એ ચિરકાળ સુધી નરકમાં રહે છે. इंगालरासिं जधा इंगालरासी जलितो धगधगेति एवं ते नरका: स्वभावोष्णा एव ण पुण तत्थ बादरो अग्रणी अत्थि, णऽण्णत्थ विग्गहगति समावण्णएहिं । ते पुण उसिणपरिणता पोग्गला जंतवाऽचुल्लीओ वि उसिणतरा (सूत्रकृतागं चूर्णि, पृ. १२८) तत्र बादराग्नेरभावात्तदुपमा भूमिमित्युक्तम्, एतदपि दिग्दर्शनार्थमुक्तम्, अन्यथा नारकतापस्येहत्याग्निा नोपमा घटते, ते च नारका महानगरदाहधिकेन तापेन दह्यमाना । (सूत्रकृतांग वृत्ति, पत्र १२९) . विधूमो नामाग्निरेव, विधूमग्रहणाद्, निरिन्धनोऽग्नि स्वयं प्रज्वलितः सेन्धनस्य ह्यग्नेखश्यमेव धूमो भवति । (चूर्णि, पृ. १३६) वैक्रियकालभवा अग्नयः अघट्टिता पातालस्था अप्यनवस्था । (चूर्णि, पृ. १३७)
259
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
