________________
૩૪ ].
સમ્યગૂદન-૧
સર નહિ જ !
- એટલે પણ જેમ જીવન અને અજીવના અસ્તિત્વને અનાદિકાલીન માનવું પડે, તેમ જીવ સાથેને કર્મના ભેગના અસ્તિત્વને પણ અનાદિકાલીન જ માનવું પડે. આપણે આત્મા અત્યારે કર્મના યોગવાળો છે ને? હા. ક્યારથી આપણે આત્મા કર્મના ભેગવાળો છે ? અનાદિકાળથી. આમ માન્યું, એટલેય જીવનું અસ્તિત્વ અને અજીવનું અસ્તિત્વ અનાદિકાલીન છે, એ વાત આવી ગઈ. આપણે કદી પણ નહેતા અને પેદા થયા છીએ—એવું નથી આ જગત્ કદી પણ નહોતું અને પેદા થયું છે–એવું પણ નથી, તેમ જ; આપણે પહેલાં શુદ્ધ જ હતા અને પછીથી કર્મના ભેગવાળા બનવાથી અશુદ્ધ બની ગયા–એમ પણ નથી. જીવનું અસ્તિત્વ પણ અનાદિકાળથી છે. અજીવનું અસ્તિત્વ પણ અનાદિકાળથી છે અને જીવ તથા કર્મના ભેગનું અસ્તિત્વ પણ અનાદિકાળથી છે !
જીવ અને અપેક્ષાએ અજીવ પણ
નિત્ય છે અને અનિત્ય પણ છે. જીવ અને અજીવનું અસ્તિત્વ જેમ અનાદિકાળથી છે, તેમ જીવ અને અજીવનું અસ્તિત્વ રહેવાનું ક્યાં સુધી ? કેઈ કાળ એ નથી જ આવવાને, કે જે કાળમાં અજીવનું અસ્તિત્વ મીટી જ જતું હોય, તે એ જાય ક્યાં? જો ક્યાંય પણ જાય-એમ માનીએ, તેય એનું અસ્તિત્વ તે રહ્યું ને ? એટલે, જીવ પણ નિત્ય છે અને અજીવ પણ નિત્ય છે. ત્યારે જીવ જન્મ-મરણને પામે છે અને અજીવ દ્રવ્ય ઉત્પન્ન થતાં તથા વિનાશ પામતાં દેખાય છે, તેનું શું છે, જીવનમાં અને અજીવન અવસ્થાન્તરે છે.
છવદ્રવ્ય અને અછવદ્રવ્ય અનાદિકાલીન છે, નિત્ય છે, પણ એનાં અવસ્થાન્તરે થયા જ કરે છે. જીવ અહીં જ તે ક્યાંકથી મરીને આવ્યો અને અહીં જીવ મર્યો, એટલે અહીંથી રવાના થઈને
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
