Page Text
________________
કરર ]
સમ્યગદશન-૧ કર્યું છે કે–જે કઈ જગતના સ્વરૂપને સાચે જ્ઞાતા બને, તેને પિતાના મેક્ષને સાધવાની ઈચ્છા થયા વિના પણ રહે નહિ અને જગતના સઘળા ય જીવે મેક્ષને જ પામો–એવી ઈચ્છા થયા વિના પણ રહે નહિ. જેના હૈયામાં આ પ્રકારની ઈચ્છા જન્મતી નથી, તે ગમે તેટલું ભણેલે હોય તો પણ તે વસ્તુતઃ અજ્ઞાની છે. તે તત્વજ્ઞાની પણ સાચે તત્વજ્ઞાની નથી જ, કે જેના હૈયામાં પિતાના મોક્ષની ઇચ્છા નથી તેમ જ સર્વ જીવો મોક્ષને પામે એવી ઈચ્છા નથી.
ભણતર એ જુદી ચીજ છે અને જ્ઞાનનું હૈયામાં પરિણમન એ જુદી ચીજ છે. જ્ઞાનનું હૈયામાં પરિણમન થવું જોઈએ. આજે તત્વના જ્ઞાતાઓ ઘણું ઓછા છે, પરંતુ તત્વના જ્ઞાતાઓમાં પણ એવા આત્માઓ બહુ જ થેડા છે, કે જેઓના હૈયામાં તત્ત્વભૂત પદાર્થોનું જ્ઞાન સમ્યક પ્રકારે પરિણમ્યું હોય. જીવ, અજીવ આદિ તત્ત્વના સ્વરૂપનું યથાસ્થિત જ્ઞાન, હૈયામાં જ્યારે સમ્યફ પ્રકારે પરિણમનને પામે છે, ત્યારે જ તે જ્ઞાન જ્ઞાનની કેટિમાં ગણાય છે. એ વિના તે તેના સ્વરૂપનું જ્ઞાન પણ અજ્ઞાન અગર તે મિથ્યાજ્ઞાનની કેપિટમાં ગણાય છે. જ્ઞાન પણ જ્ઞાનની કટિમાં ગણાય તેવું છે કે નહિ, એની પરીક્ષાને આ જ ઉપાય છે કે-“મેક્ષની ઈચ્છા છે કે નહિ ?” મોક્ષની ઈચ્છા હોવા છતાં પણ, જ્ઞાન અજ્ઞાન કેટિનું હોઈ શકે છે અને તેનું કારણ, જીવાજીવાદિ પદાર્થોનું જે સાચું સ્વરૂપ, તેને સાચે ખ્યાલ નહિ હોવ અને તેના સ્વરૂપને ઊલટે ખ્યાલ છે, એ છે. એટલે જીવાજીવાદિ પદાર્થોના સાચા જ્ઞાનની પણ આવશ્યકતા છે અને તે જ્ઞાન હૈયામાં સમ્યફ પ્રકારે પરિણમન પામે, તેની પણ આવશ્યકતા છે.
આ જ્ઞાન સાથે જ્યારે તેને અનુરૂપ વર્તનને સુગ થાય, ત્યારે જ મેક્ષની પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે. આથી જ, ઉપકારીઓએ મેક્ષમાર્ગના સ્વરૂપને વર્ણવતાં ફરમાવ્યું છે કે-“સખ્યાન-જ્ઞા –ચારિત્રા મોક્ષમા ” એવી જ રીતે “જ્ઞાન ાિગ્યાં મોક્ષ એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે. સમ્યગ્દર્શન વિનાનું જ્ઞાન પણ અજ્ઞાન અને સમ્યગ્દર્શન વિનાનું ચારિત્ર પણ કાયકષ્ટ ! કેમ? સાચું જ્ઞાન જ તે કહેવાય, કે
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005297 |
| Book Title | Samyag Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramchandrasuri |
| Publisher | Jain Pravachan Pracharak Trust |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |