________________
૧૪]
સમ્યગ્દર્શન-દ
વસ્તુતઃ અનુકમ્પાના ભાવ દિલમાં પ્રગટે, તે તે કથારે પ્રગટે અનુકમ્પામાં વાત તા એ જ છે ને કે-દુઃખી દુઃખી મટા ? દુઃખીનુ દુઃખ ટળે, એ જ એક વાત છે કે બીજી કઈ વાત છે? એમાં, કોઈ સ્વાર્થ –સંબધની વાત નથી.
શ્રી જૈનશાસનને પામેલામાં એ ભાવ તા અવશ્ય હોય ને કેકોઈ દુઃખી ન રહે અને સૌ સુખી બને તા સારુ? પાતે ભલે કેઇનેય માટે કાંઈ પણ કરી શકવાની હાલતમાં ન હાય, પણ મનમાં એટલું તે આવે ને કે—કોઈ જીવ દુઃખી ન રહે અને સર્વ જીવે સુખી અને તે સારુ ? હવે જેના મનમાં એવું હોય જ કે કોઈ પણ જીવ દુઃખી ન રહેવા અથવા દુઃખી ન થાય તેા સારું.”—તેને કોઈને પણુ દુઃખી થતા કે દુઃખી બનતા જોઇને શુ થાય? આનું દુઃખ ટળે તે સારું.’–એટલું પણ એનુ ઉંચું દ્રવે કે નહિ ? જેને આવા વિચાર આવે, તેને એ વિચારથી પાપ લાગે એવું તા, મૂઢ સિવાય બીજો કાણુ કહે? વિચાર કરો કે–એ શુભ ભાવમાં ખેાટાપણાના અંશ પણુ કયા છે, કે જે કારણે ‘ એ જીવને પાપને! બંધ થાય.’–એવું કહી શકાય ? એમાં કાઈ દુન્યવી સ્વાના ભાવ નથી, મમત્ત્વ નથી, પક્ષપાત નથી, પણ કેવળ દુઃખી જીવનું દુઃખ ટળેા.’ એવા જ ભાવ છે; છતાં એ ભાવને પાપનુ કારણ મનાય ?
6
જે જીવ દુઃખી છે, તે તેના પાપના કારણે દુઃખી છે-એમ પણ માન્યું અને એ જીવ મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન આદિના ચેાગે પાપને આચરે છે અને આચરશે—એ પણ માન્યું, પણ ‘એ જીવનું દુઃખ ટળે..'—એવા ભાવમાં દૂષિતપશું કર્યુ` છે? કે જેથી એ ભાવના યેાગે પાપ બધાય ? હવે જ્યારે એવા ભાવ પેદા થવા પામે કે
આ દુઃખી જીવનું દુઃખ ટળે તે સારુ' ત્યારે એ ભાવ, એ ભાવને અનુરૂપ એવી શકય પ્રવૃત્તિ કરવાને પ્રેરે નહિ, એ મને ? સહેજે મન થાય કે મારાથી અને તે! આ દુઃખી જીવના દુઃખને ટાળવાના હું પ્રયત્ન કર્!' આવું મન થાય, એમાંય કયા ખોટા ભાવ છે, કે જેથી પાપ લાગે?
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org