________________
સમ્યગદર્શનને સૂર્યોદય
[૨૯ એવા જે છે, તે પૈકીના જે છ ઔપશમિક સભ્યને પામનારા હોય, તે છે આવા જ પ્રકારે ઔપથમિક સમ્યકત્વને પામે; પરન્તુ, સમ્યક્ત્વને પામનાર અનાદિ મિથ્યાદષ્ટિ જીવોમાં એવા છે પણ હોઈ શકે છે, કે જે જીવે ઔપશમિક સમ્યક્ત્વને નહિ પામતાં, અનિવૃત્તિકરણ દ્વારાએ ક્ષાપશમિક સમ્યક્ત્વને જ પામે છે.
સૈદ્ધાતિક અભિપ્રાય, જે અનાદિ મિથ્યાષ્ટિ ક્ષાપશમિક સમ્યક્ત્વને પામનારા હોય છે, તે જ પોતાના અપૂર્વકરણના કાળમાં જ અપૂર્વકરણથી જેમ ગ્રંથિનો ભેદ કરે છે, તેમ ત્રણ પુંજ પણ અપૂર્વકરણથી જ કરે છે. આથી એ સ્પષ્ટ છે કે, પોતાના અપૂર્વકરણ, દ્વારા સત્તામાં રહેલાં મિથ્યાત્વમેહનીયનાં જે દળિયાં, તે દળિયાંના ત્રણ પુંજ બનાવી દે છે. મિથ્યાત્વમેહનીયનાં સત્તાગત દળિયાં પૈકીનાં જેટલાં દળિયાંને શુદ્ધ એટલે મિશ્યાવરૂપી મળથી મુક્ત બનાવી શકાય, તેટલાં દળિયાંને તે તેઓ શુદ્ધ જ બનાવી દે છે અને બાકી રહેલાં મિથ્યાત્વમેહનીયનાં સત્તાગત એવાં જે દળિયાં, તેમાંથી જેટલાં દળિયાને અર્ધશુદ્ધ બનાવી શકાય તેમ હોય તેટલાં દળિયાંને તેઓ અર્ધશુદ્ધ બનાવી દે છે.
અપૂર્વકરણ” નામના આત્મપરિણામથી, આ રીતે, જીવ, મિથ્યાત્વમેહનીયનાં સત્તાગત એવાં દળિયાંને શુદ્ધ બનાવી દેવાને પ્રયત્ન કરે છે, પણ એ જીવ તે બધાં જ દળિયાને પૂર્ણપણે શુદ્ધ કે છેવટ શુદ્ધાશુદ્ધ પણ બનાવી શકતું નથી; અને એથી, એવાં પણ દળિયાં સત્તામાં રહી જવા પામે છે, કે જે દળિયાંઓથી એ જીવને શુદ્ધીકરણને એ પ્રયત્ન સર્વથા અસ્પૃષ્ટ જ રહે છે.
મિથ્યાત્વ મેહનીયનાં સત્તાગત દળિયાંનું આ રીતે શુદ્ધકરણ કરતાં, એ દળિયાંને ત્રણ પુંજ થઈ જાય છે. એક શુદ્ધ પુંજ, કે જે પુંજને સમ્યકૃત્વ મેહનીયનાં દળિયાંના પુંજ તરીકે ઓળખાય છે, બીજે મિશ્ર એટલે શુદ્ધાશુદ્ધ પુંજ, કે જે પુંજને મિશ્ર મેહનીયનાં દળિયાના પુંજ તરીકે ઓળખાય છે, અને, ત્રીજે અશુદ્ધ પુંજ, કે
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org