________________
મિથ્યાત્વને ગાઢ અધિકાર
[ ૧૧૩ શ્રી નદીને દેવ-ગુરુ-ધર્મનું એવું સ્વરૂપ કહ્યું છે કે તેમાં કઈ પણ સુજ્ઞ મધ્યસ્થ ખામી કાઢી શકે નહિ, અને એથી જ આપણે એવા સ્વરૂપવાળા દેવાદિને સુદેવ, સુગુરુ તથા સુધર્મ કહીએ છીએ. તેમજ એથી વિપરીત સ્વરૂપવાળાને-કુદેવ, કુગુરુ અને કુધર્મ કહીએ છીએ. આથી એ દષ્ટિરાગ નથી.
તત્ત્વની બાબતમાં તમે મરતાં સુધીય અજ્ઞાન રહે તો પણ એ એટલું દુઃખદ નથી, કે જેટલું છે તે હલા અને દુરાગ્રહ સેવા એ દુ:ખદ છે. જ્ઞાનીઓએ દષ્ટિરાગ માટે તે સાફ સાફ કહ્યું કે
दष्टिरागस्तु पापोयान , दुरुच्छेदः सतामपि । પાપી એ દષ્ટિરાગ તે પુરુષ માટે પણ દુખે કરીને નાશ કરાય એવો છે.
એ સગના વશથી ઘણું સપુરુષે પણ હારી ગયા; પરીક્ષકશક્તિ છતાં પણ દષ્ટિરાગના પાપે સાચા-ખેટાની પરીક્ષા કરી શક્યા નહિ. આથી, ગુણાનુરાગના અર્થીએ આ દષ્ટિરાગને તે સર્વથા ત્યાગ જ કરવું જોઈએ.
સ્નેહરાગ અને કામરાગનેય
આધીન બને નહિ? ગુણનુરાગને પામવાને અને ખીલવવાને માટે, નેહરાગ અને કામરાગ ઉપર પણ કાબૂ મેળવા જોઈએ. સ્નેહાદિને પણ એવા આધીન નહિ જ બનવું કે જેથી સાચું-ટુ ઓળખાય નહિ. નેહરાગને અને કામરાગને આધીન બનવાથી તે કુટુંબમાં પણ કજીયા વધી જાય છે. એકના તરફ અતિ સ્નેહ થાય, એટલે એની ભૂલ પણ ભૂલ તરીકે દેખાય નહિ અને એના કહેવાથી બીજાની ભૂલ ન હોય તેય તેની ભૂલ લાગે. પછી ભાઈ–ભાઈ વચ્ચે પણ કઈ થાય ને? વિવેકીજનોએ નેહરાગને એવા આધીન નહિ બનવું જોઈએ.
સ. ૮
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
