________________
પત્રો દ્વારા જૈનતત્ત્વ પરિચય
| ૮૬ જ્ઞાનને સર્વગત કહ્યું છે, પરંતુ તે પણ અન્ય દ્રવ્યોમાં પ્રવેશ કરતું નથી.
પ્રમેયત્વ ગુણ જાણવાથી મુખ્યત્વે કરીને કેટલાં ફાયદા થયાં તે પાછાં જોઈ જઈએ :૧) પ્રત્યેક દ્રવ્ય પોતાનાં પ્રમેયત્વ ગુણને કારણે જ્ઞાનમાં ‘જ્ઞાત થાય
છે – ઝળકે છે. વિશ્વમાં બધાં અનંત દ્રવ્યો જાણવામાં આવે છે. કોઈપણ દ્રવ્ય
અજ્ઞાત Unknown રહી શકતું નથી. ૩) બધાં અનંતાનંત દ્રવ્યો જ્ઞાનની એક પર્યાયમાં ઝળકે છે, તે જ્ઞાનને
કેવળજ્ઞાન એમ કહે છે. તેના પરથી સર્વજ્ઞની સિદ્ધિ થાય છે. પ્રત્યેક દ્રવ્યોની અનાદિ અનંત કાળની પર્યાયો યુગપતુ કેવળજ્ઞાનમાં ઝળકે છે. તે ઉપરથી પ્રત્યેક પર્યાય ક્રમબદ્ધ છે એ ધ્યાનમાં આવે છે. તેથી ક્રમબદ્ધ પર્યાયની સિદ્ધિ થાય છે. આપણાં પ્રત્યેક કાર્યને અને પરિણામને અરહંત સિદ્ધ જાણે છે તે સમજાતાં જ પાપપ્રવૃત્તિ ઓછી થવા માંડે છે.
અરૂપી દ્રવ્યો જાણવામાં આવે છે તે સિદ્ધ થાય છે. ૭) પ્રત્યેક જીવ પોતાને જાણી શકે છે. જેને આત્માનુભવ થાય છે તેને
સમજાય છે એમ સિદ્ધ થાય છે. ૮) પદ્રવ્યો સાથે મારો માત્ર શૈય-જ્ઞાયક સંબંધ છે, સ્વામિત્વ-કર્તૃત્વ
ભોકતૃત્વ સંબંધ નથી તેનું ભાન થાય છે.
જુઓ હોં, પ્રત્યેક સામાન્ય ગુણ દ્રવ્યની સ્વતંત્રતાનો ઢંઢેરો પિટ છે. જેટલી અધિક ચર્ચા કરીએ તેટલું અધિક મર્મ સમજાઈ આવે છે. પ્રમેય ગુણ સંબંધે દોહો લખી આજની ચર્ચા પુરી કરીએ :
सब द्रव्य-गुण प्रमेयसे बनते विषय हैं ज्ञानके, रूकता न सम्यक्ज्ञान पर से जानियो यों ध्यानसे । आत्मा अरूपी ज्ञेय निज यह ज्ञान उसको जानता, है स्व-पर सत्ता विश्वमें सुदृष्टि उसको जानता ॥ વિશેષ આવતાં પત્રમાં.
- એ જ તમારી બા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
