Jain Tattva Parichay

SR No.: 005286
Original Sutra Author: N/A
Author: Ujjwala Shah, Dinesh Shah, Dipak M Jain
Publisher: Kanjiswami Smarak Trust Devlali
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 56

ગુણનું સ્વરૂપ
છે અને બીજા ભાગમાં પ્રકાશ. ગુણ અને દ્રવ્ય જુદા નથી. ગુણોનો પુંજ અથવા પિંડ જે છે તેને એક નામ આપ્યું છે દ્રવ્ય. ગુણોનો સમૂહ હોવાથી દ્રવ્યને “ગુણી’ એમ પણ કહેવામાં આવે છે.
તમે કહેશો કે જે ભિન્ન નથી તો બે અલગ નામો આપ્યા જ શા માટે ? આટલા અનંત ગુણ કહ્યા જ કેમ ? માત્ર દ્રવ્યનું નામ આપવું હતું. પણ જેને લીધે જીવ, પુદ્ગલ, ધર્મ, અધર્મ, આકાશ, કાળ એવા છ નામો જુદાજુદા છે, તે અર્થે તે દ્રવ્યોમા પોતાનું કંઈક વૈશિષ્ઠય - પોતપોતાના ગુણધમાં જુદાં જુદાં છે. નહીં તો તેઓનું આમ વર્ગીકરણ કર્યું જ કેમ હોત? આ ગુણધર્મો એટલે ગુણો. ગુણોનાં બીજા નામો છે - શક્તિ, ધર્મ, અંત, ભાવ, અર્થ.
આટલે સુધી આપણે ગુણોની અર્ધી વ્યાખ્યા જોઈ, કે ગુણો દ્રવ્યના સંપૂર્ણ ભાગમાં જોવા મળે છે. પણ માત્ર આટલું કહેવાથી નહીં ચાલે, તો ગુણો દ્રવ્યની સંપૂર્ણ અવસ્થામાં રહે છે. દ્રવ્યની કોઈપણ અવસ્થા હોય, તેના બધાં અનંત ગુણો તેમાં કાયમ રહે છે.
જેમ સોનામાં પિળાશ, વજન, ચળકાટના ગુણો તેના સંપૂર્ણ ભાગમાં તો રહે છે, પણ તે સોનાની હાર' ની અવસ્થા હોય કે તે બદલાઈ “કડા' ની અવસ્થા થાય છે તે પણ બદલાઈ “વીંટી' ની અવસ્થા થાય, તે બધી અવસ્થાઓમાં સોનાના બધા ગુણો કાયમ રહે છે.
આપણે આપણા સ્વદ્રવ્યનો વિચાર કરીએ. હું એક છવદ્રવ્ય છું. મારામાં અનંત ગુણો છે. તે મારામાં (આખા અસંખ્યાત પ્રદેશમાં) પૂર્ણ વ્યાપેલા છે અને મારી કોઈ પણ અવસ્થામાં તે અનંત જ રહેશે. જીવ કોઈ પણ અવસ્થામાં હોય - અતિસૂક્ષ્મ એકેંદ્રિય અવસ્થા હોય કે સિદ્ધ અવસ્થા હોય – પ્રત્યેક જીવમાં અનંતગુણો સદૈવ હોય છે. ગુણો કદી ઓછાં કે અધિક થતાં નથી. ગુણની વ્યાખ્યા શિખ્યા બાદ કેટલી નિશ્ચિતતા આવી જાય છે નહીં ? આપણે બધાને પરિક્ષામાં અધિકાધિક ગુણ શી રીતે મળે તેની જ રાતદિવસ ચિંતા હોય છે. સાચી રીતે (અભ્યાસ કરીને) કે ખોટી રીતે (કોપી કરીને) દરેક જણ ગુણ (માર્ક) વધારવાની ખટપટમાં હોય છે. પણ અહીં એવી ચિંતા નથી.