Page Text
________________
(૨૨) જીવિતની આશા અને મૃત્યુનો ભય ન રાખે તે ‘જીવિયાસમરણ-ભયવિમુક્કા’ (આ આઠનો જય કરનાર હોય છે.) (૨૩) મહાવ્રતાદિમાં પ્રધાન શ્રેષ્ઠ હોવાથી ‘વયપ્પહાણે’ (૨૪) ક્ષાન્તિ આદિ ગુણોમાં પ્રધાન હોવાથી ‘ગુણપ્પહાણે' (૨૫) યથોચિત્ત ક્રિયા યથાસમય કાળે કરે તે ક્રિયાના ૭૦ ગુણમાં પ્રધાન હોવાથી ‘કરણપ્પહાણે', (૨૬) નિત્ય પાલન કરે તે ચારિત્રના ૭૦ ગુણમાં પ્રધાન હોવાથી ‘ચરણપ્પહાણે', (૨૭) અનાચરણને નિષેધમાં પ્રધાન અર્થાત્ અસ્ખલિત આજ્ઞાના પ્રવર્તક હોવાથી ‘નિગ્ગહપ્પહાણે', (૨૮) ઇંદ્ર કે રાજાદિથી પણ ક્ષોભ ન પામે દ્રવ્ય,નય પ્રમાણાદિના સૂક્ષ્મ જ્ઞાનનો નિશ્ચય ક૨વામાં પ્રવીણ હોવાથી ‘નિશ્ચય પ્રધાન', (૨૯) રોહિણી, પ્રજ્ઞપ્તિ પ્રમુખ વિદ્યાના ધારક હોવાથી ‘વિદ્યાપ્રધાન', (૩૦) વિષયઅપહાર વ્યાધિનિવાર, વ્યંતરોપસર્ગનાશક આદિ મંત્રના જ્ઞાતા હોવાથી ‘મંત્ર પ્રધાન’ 2 (૩૧) ૠગ્વેદાદિ ચારે વેદના જ્ઞાતા હોવાથી ‘વેદપ્રધાન’, (૩૨) બ્રહ્મચર્યમાં સ્થિત હોવાથી તથા આત્મ સ્વરૂપના યથાતથ્ય જ્ઞાતા હોવાથી (ને માં નાળફ તે મળ્યું નાળફ) અને પરમાત્મ સ્વરૂપના અનુભવી હોવાથી ‘બ્રહ્મપ્રધાન’, (૩૩) નિગમાદિ સાતે નય સ્થાપવામાં પ્રધાન હોવાથી ‘નયપ્રધાન’, (૩૪) અભિગ્રહાદિ નિયમના ધારક તથા પ્રાયશ્ચિત્ત વિદ્યાના જ્ઞાતા હોવાથી ‘નિયમપ્રધાન’, (૩૫) સત્ય અને અચલ વચન બોલતાં હોવાથી ‘સત્ય પ્રધાન’ અને (૩૬) દ્રવ્યથી લોકો નિંદા કરે તેવાં મલિન વસ્ત્રાદિ ધારણ કરે નહિ અને ભાવથી પાપરૂપ મેલ ન રાખે તે ‘શૌચપ્રધાન’ (એ ૧૪ ગુણોમાં પ્રધાન હોય છે.) આ ૩૬ ગુણ યુક્ત જે સાધુ હોય છે તેમને આચાર્ય પદ પર સ્થાપે છે અને તેમને ચતુર્વિધ સંઘના નાયક બનાવે છે.
આચાર્યની ૮ સમ્પ્રદા
ગૃહસ્થ જેમ ધન કુટુંબાદિની સમ્પદાથી શોભે છે, તેવી રીતે આચાર્યજી આઠ સમ્પદાથી તથા પ્રત્યેક સમ્પદાના ચાર ચાર પ્રકાર એમ ૩૨ તથા ૪ વિનયના ગુણ મળી કુલ ૩૬ ગુણે કરી શોભાયમાન હોય છે.
(૧) જ્ઞાનાદિ પાંચ આચાર આચરણીય છે. તેનું આચરણ કરે તે ‘આચારસસ્પદા’ જેના ૪ પ્રકાર (૧) મહાવ્રત, સમિતિ, ગુપ્તિરૂપ ૧૩ ચારિત્રના 2 આચાર્યજી વિધિ મંત્રના જ્ઞાતા હોય પણ ઉપયોગ ન કરે.
આચાર્ય અધિકાર
૯૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005285 |
| Book Title | Jain Tattvasara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Niranjanmuni, Chetanmuni |
| Publisher | Niranjanmuni |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 474 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |