Karmgranth 01 and 02 Prashnottari

SR No.: 005270
Original Sutra Author: N/A
Author: Narvahanvijay
Publisher: Padarth Darshan Trust
Publication Year: 1993
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 28

ઉ. અરિહંતોએ પ્રરૂપેલા પદાર્થોનું વિપયસિરૂપે જ્ઞાન પેદા થવું, અશ્રદ્ધારૂપે પેદા થવું તે તથા મિથ્યા દ્રષ્ટિ જીવોએ પ્રરૂપેલું જે શ્રત તે મિથ્યા શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય
પ્ર. ૧૪૪. દિબ્રુતજ્ઞાન કોને કહેવાય છે ? ઉ. ઃ જે શ્રુતની આદિ થયેલી હોય તે શ્રુતજ્ઞાન સાદિ કહેવાય છે. પ્ર. ૧૪૫. અનાદિ શ્રુતજ્ઞાન કોને કહેવાય ?
ઉ. : જે શ્રુતની આદિ ન હોય પણ અનાદિકાળથી હોય તે શ્રત અનાદિકૃત કહેવાય છે.
પ્ર. ૧૪૬. સપર્યવસિત શ્રુતજ્ઞાન કોને કહેવાય ?
ઉ. : સપર્યવસિત = શાંત. જે શ્રત પેદા થયા પછી શાંત એટલે નાશ પામે તે શ્રુતને સાયવસિત શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે.
પ્ર. ૧૪૭. અપર્યવસિત શ્રુતજ્ઞાન કોને કહેવાય ?
ઉ. અપર્યવસિત = અંત નહિ. (નાશ નહિ તે) જે શ્રુતજ્ઞાનનો કદિ નાશ ન થાય તે અપર્યવસિત શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે.
પ્ર. ૧૪૮. સાદિ-અનાદિ, સપર્યવસિત-અપર્યવસિત શ્રુતજ્ઞાનો દ્રવ્ય ક્ષેત્રકાળ ભાવાદિ આશ્રયી કઈ રીતે ઘટે છે ?
ઉ.: દ્રવ્યની થકી કોઈ એક જીવ સમક્તિની પ્રાપ્તિ કરે ત્યારે શ્રુતની આદિ કહેવાય. અનેક જીવો સદા માટે સમક્તિી હોય જ છે. કોઈ કાળે ન હોય એમ નહિ તેની અપેક્ષાએ અનાદિકૃત કહેવાય છે. ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પાંચ ભરત તથા પાંચ ઐરાવતમાં તીર્થકરોની ઉત્પત્તિ થાય છે ત્યારે શ્રતની આદિ થાય છે. માટે તે સાદિકૃત કહેવાય છે.
પાંચ મહાવિદેહ ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ સદા માટે તીર્થકરો હોય છે. તે કારણથી શ્રુતજ્ઞાન અનાદિ કહેવાય છે. કાળની અપેક્ષાએ ઉત્સર્પિણી તથા અવસર્પિણી કાળની અપેક્ષાએ શ્રુતની આદિ હોય છે અને અંત હોય છે. જ્યારે નો ઉત્સર્પિણી તથા નો અવસર્પિણી એટલે જ્યાં સદા ચોથો આરો હોય છે, ત્યાં શ્રત અનાદિ અપર્યવસિત હોય છે. ભાવની અપેક્ષાએ ભવ્ય જીવોને શ્રુતજ્ઞાનની આદિ હોય છે અને અંત હોય છે. સમક્તિ પામે ત્યારે શ્રુતજ્ઞાનની આદિ કેવળજ્ઞાન પામે ત્યારે શ્રુતજ્ઞાનનો નાશ. મિથ્યાત્વ પામે ત્યારે શ્રુતનો નાશ. જ્યારે અભવ્ય જીવોની અપેક્ષાએ મતિયુત જ્ઞાનાવરણનો ક્ષયોપશમ ભાવની અપેક્ષાએ અનાદિ અપર્યવસિત હોય છે.
પ્ર. ૧૪૯. ગમિક શ્રુતજ્ઞાન કોને કહેવાય?
ઉ.: ગમા = સરખા પાઠો (આલાવા) જેમાં એકસરખા પાઠો રહેલા હોય છે તે ગમિક મૃત કહેવાય છે. તે શ્રુત દ્રષ્ટિવાદમાં હોય છે.
૨૧