Parmatma Prakash

SR No.: 005264
Original Sutra Author: N/A
Author: Amrutlal M Zatakiya
Publisher: Vitrag Sat Sahitya Trust Bhavnagar
Publication Year: 1980
Total Pages: 500
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 23 MB

Page 56

૫રમાત્મપ્રકાશ
-દહ ૩૧ |
अथ तस्य शुद्वा मनो ज्ञानमादिलक्षणं विशेषेण कथयनि३१) अमणु अगिदिउ जोगमउ मुति-विरहिउ विमिन्नु ।
अप्पा इंदिय-विसउ णवि लक्खणु एह णिरुत्तु ॥३१॥
आत्मा इन्द्रिय विषयो नैव लक्षणमेतन्निरुक्तम् ॥ ३१ ॥ परमात्म विपरीतमानस विकल्पजालरहितत्वादमनस्कः, अतीन्द्रियशुद्धात्मविपरीतेनेन्द्रियग्रामेण रहितत्वादतीन्द्रियः, लोकालोकप्रकाशककेवलज्ञानेन निर्वृत्तत्वात ज्ञानमयः, अमूर्तात्मविपरीतलक्षणया स्पर्शरसगन्धवर्णवत्या मूर्त्या वर्जितत्वान्मूर्तिविरहितः, अन्यद्रव्यासाघारणया शुद्धचेतनया निष्पन्नत्वाच्चिन्मात्रः । कोऽसौ । आत्मा। पुनश्च किंविशिष्टः। वीतरागस्वसंवेदनज्ञानेन ग्राह्योऽपीन्द्रियाणामविषयश्च लक्षणमिदं निरुक्तं निश्चितमिति । अत्रोक्तलक्षणपरमात्मोपादेय इति તઃ | રૂI.
આવા શુદ્ધ આત્માથી અજીવનું લક્ષણ ભિન્ન છે અને તે બે પ્રકારનું છે – જીવ સાથે સંબંધવાળું અને જીવ સાથે સંબંધ વિનાનું; દેહરાગાદિરૂપ તે જીવ સાથે સંબંધવાળું છે, પુલાદિ પાંચ દ્રવ્યરૂપ તે જીવ સાથે સંબંધ વિનાનું છે કે જે અજીવનું લક્ષણ છે, કારણ કે જીવથી અજીવનું લક્ષણ ભિન્ન છે, તે કારણે જે પર એવા રાગાદિક છે તેને પર જાણે-જે ભેદ્ય અને અભેદ્ય છે (અર્થાત્ જે જીવ સાથે સંબંધ વિનાના છે અને જીવ સાથે સંબંધવાળા છે.)
અહીં જે શુદ્ધલક્ષણયુક્ત શુદ્ધ આત્મા છે તે જ ઉપાદેય છે એ ભાવાર્થ છે. ૩૦. હવે તે શુદ્ધાત્માના જ્ઞાનાદિ લક્ષણોને વિશેષપણે કહે છે
ગાથા-૩૧ અન્વયાર્થ:–[ માત્મા ] આત્મા [ગમના ] મન રહિત છે, [નિમિયઃ ] અતીન્દ્રિય છે, [ નમઃ ] જ્ઞાનમય છે, [ મૂર્તવિદિત ] મૂર્તિ રહિત છે, [fઘરમાત્રઃ]. ચિન્માત્ર છે અને [ નિષિા : a vs ] ઈન્દ્રિયોને ગોચર નથી [પતત રક્ષ નિમ ] આ લક્ષણ (શુદ્ધાત્માનું) નિશ્ચિતપણે કહ્યું છે.
ભાવાર્થ –આત્મા પરમાત્માથી વિપરીત એવા માનસિક વિકલ્પજાલથી રહિત હવાથી મનથી રહિત છે, અતીન્દ્રિય શુદ્ધ આત્માથી વિપરીત ઈન્દ્રિયસમૂહથી રહિત હોવાથી અતીન્દ્રિય છે, લોકાલોકના પ્રકાશક કેવળજ્ઞાનથી રચાયેલે હેવાથી જ્ઞાનમય છે,