________________
૩૨૨
યોગીન્દુદેવવિરચિત
૨ દોહા ૧૨૭ अथ जीववधेन नरकगतिस्तद्रक्षणे स्वर्गों भवतीति निश्चिनोति૨૫૭) નવ વરંતë બાય- સમય-પાળે* સT
बे पह जवला दरिसिया जहि रुच्चइ तहि लग्गु ॥ १२७॥
जीवं ग्नतां नरकगतिः अभयप्रदानेन स्वर्गः। ___ द्वौ पन्थान समीपौ दर्शितौ यत्र रोचते तत्र लग ॥ १२७ ॥
जीव वहंत हं इत्यादि । जीव वहंतहं निश्चयेन मिथ्यात्वविषयकषायपरिणामरूपं वधं स्वकीयजीवस्य व्यवहारेणेन्द्रियबलोयुःप्राणापानविनाशरूपमन्यजीवानां च वधं कुर्वतां णरयगइ नरकगतिर्भवति अभयदाणे निश्चयेन वीतरागनिर्विकल्पस्वसंवेदनपरिणामरूपमभयप्रदानं स्वकीयजीवस्य व्यवहारेण प्राणरक्षारूपमभयप्रदानं परजीवानां च कुर्वतां सग्गुस्वस्याभयप्रदानेन मोक्षो भवत्यन्यजीवानामभयद्रदानेन स्वर्गश्चेति वे पह जवला दरिसिया एवं द्वौ पन्थानां समीपे दर्शितौ । जहिं रुच्चइ तहिं लग्गु हे जीव यत्र रोचते तत्र लमो भव त्वमिति ।
હવે જીવની હિંસા કરવાથી નરકગતિ થાય છે અને જીવનું રક્ષણ કરવાથી સ્વર્ગ થાય છે એમ નકકી કરે છે.
ગાથા-૧૨૭ અન્વયાથ:– કીધું ઘai ] જીવને મારનારની [ નથતિ: ] નરકગતિ થાય છે અને [ સમકાનેર ] તેને અભયદાન દેવાથી (તેની રક્ષા કરવાથી ) [ સા ] સ્વર્ગ મળે છે. [ૌ વંથાનો ] આ બન્ને માર્ગ [ સમીપૌ ] તારી આગળ દર્શાવ્યા છે [ ૧૪ જોરતે તત્ર 1 ] જ્યાં રુચે ત્યાં પ્રવર્ત.
ભાવાર્થ-નિશ્ચયનયથી પિતાના જીવન મિથ્યાત્વ, વિષય, કષાયના પરિણામરૂપ ઘાત અને વ્યવહારથી અન્ય જીવોને પાંચ ઈન્દ્રિય, ત્રણબલ, વાયુ અને શ્વાસ રચ્છવાસના વિનાશરૂપ ઘાત કરનારને નરકગતિ થાય છે.
નિશ્ચયથી પોતાના જીવને વીતરાગનિર્વિકલ્પસ્વસંવેદન-પરિણામરૂપ અભયદાન દેવાથી અને વ્યવહારથી પરજીવોના પ્રાણની રક્ષારૂપ અભયદાન કરનારને સ્વર્ગ થાય છે, એટલે કે પોતાને ( વિતરાગ નિર્વિકલ્પસ્વસવેદનપરિણામરૂપ અભયદાન દેવાથી ) મક્ષ અને પરજીવોના પ્રાણની રક્ષારૂપ અભયદાન દેવાથી સ્વર્ગ થાય છે. એ રીતે બને પંથ તારી આગળ દર્શાવ્યા છે. હે જીવ! જ્યાં રુચે ત્યાં લાગી જા.
આવું કથન સાંભળીને કેઈ અજ્ઞાની પૂછે છે કે પ્રાણ જીવથી અભિન્ન છે કે ભિન્ન છે ? જે અભિન્ન હોય તે જેમ જીવને વિનાશ નથી તેમ પ્રાણને પણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org