________________
૧૮૬
યોગીન્દુદેવવિરચિત [अ० २ हो। २४१५०) धम्माधम्मु वि एक्कु जिऊ ए जि असंख्य-पदेस ।
गयणु अणंत-पएसु मुणि बहु-विह पेग्गल-देस ॥२४॥ धर्माधर्मों अपि एकः जीवः एतानि एव असंख्यप्रदेशानि ।
गगनं अनन्तप्रदेशं मन्यस्व बहुविधाः पुद्गलदेशाः ॥ २४ ॥ धम्माधम्मु वि इत्यादि । धम्माधम्मु वि धर्माधर्मद्वितयमेव एक्कु जिउ एको विवक्षितो जीवः । ए जि एतान्येव त्रीणि द्रव्याणि असंखपदेश असंख्येयप्रदेशानि भवन्ति । गयणु गगनं अणंतपएसु अनन्तप्रदेशं मुणि मन्यस्व जानीहि । बहुविह बहुविधा भवन्ति । के ते । पुग्गलदेस पुद्गलप्रदेशाः । अत्र पुद्गलद्रव्यप्रदेश विवक्षया प्रदेशशब्देन परमाणवो ग्राह्याः न च क्षेत्रप्रदेशा इति । कस्मात् । पुद्गलस्यानन्तक्षेत्रप्रदेशाभावादिति । अथवा पाठान्तरम् । 'पुग्गलु तिविहु पएसु'। पुद्गगलद्रव्ये संख्यातासंख्यातानन्तरूपेण त्रिविधाः प्रदेशाः परमाणवो भवन्तीति । अत्र निश्चयेन द्रव्यकर्माभावादमूर्ता मिथ्यात्वरागादिरूपभावकर्मसंकल्पविकल्पाभावात् शुद्धालोकाकाशप्रमाणेनासंख्येयाः प्रदेशा यस्य शुद्धात्मनः स शुद्धात्मा वीतराग
હવે પંચાસ્તિકાયની સૂચનાથે અપ્રદેશી કાલદ્રવ્ય સિવાયના અન્ય પાંચ દ્રવ્યોમાં કયા દ્રવ્યને કેટલા પ્રદેશ હોય છે તે કહે છે –
ગાથા ૨૪ ___ मन्या :-[धर्माधर्मयोः अपि एकः जीवः एतानि एव ] धर्म द्रव्य, अधद्रव्य मन मे विवक्षित रूप से २१ वा द्रव्यने [ असंख्य प्रदेशानि ] असन्यप्रदेश, [ गगनं अनन्त प्रदेश | 24शने मन तशी मने [ पुद्गलप्रदेशाः ] पुगतना प्रह।। [ बहुविधाः । अने४ ५४॥२ छ [ मन्यस्व ] म तु Y. माडी पुगतद्रव्यप्रशानी વિવેક્ષાથી ( પુદગલના કથનમાં) “પ્રદેશ” શબ્દથી પરમાણુઓ સમજવા પણ ક્ષેત્રના પ્રદેશ ન સમજવા, કારણકે પુદ્ગલોને અનંત ક્ષેત્રપ્રદેશનો અભાવ છે.
म पाह-त२–'पुग्गलु तिविहु पएस' ५८द्रव्यमा सयात, Avयात અને અનંતરૂપે ત્રિવિધ પ્રદેશ અર્થાત્ પરમાણુઓ હોય છે.
ભાવાર્થ:–અહીં શુદ્ધનિશ્ચયનયથી દ્રવ્યકર્મના અભાવથી અમૂર્ત મિથ્યાત્વરાગાદિરૂપ ભાવકર્મના-સંકલ્પવિકલ્પના–અભાવથી શુદ્ધ એવા લેકાકાશપ્રમાણ અસંખ્ય પ્રદેશો જેને છે તે શુદ્ધ આત્મા વીતરાગ નિર્વિકલ્પ સમાધિની પરિણતિના કાલે સાક્ષાત उपाय छ सेवा भावार्थ छ. २४.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org