________________
૪૨૮
કે તે એક સમયમાં પરિણમે અને જાણે એવી બે ક્રિયા કરે છે તેથી
આત્માને સમય કહ્યો છે. (જુઓ પ્રશ્ન ૧૩૫૫). ૧૩૯૦ પ્ર. જીવને શુદ્ધબુદ્ધ કેમ કહેવાય ?
ઉ. મિથ્યાત્વ-રાગાદિ સમસ્ત વિભાવ રહિત હોવાથી આત્મા શુદ્ધ
કહેવાય છે અને કેવળ જ્ઞાનાદિ અનંત ગુણોથી સહિત હોવાથી
આત્મા બુદ્ધ કહેવાય છે. ૧૩૯૧ પ્ર. જીવ અને આત્મામાં શું તફાવત છે?
ઉ. જીવ, ચેતન, આત્મા એક જ છે. વેદાંતમાં એમ કહે છે કે માયા
વાળે તે જીવ અને માયા રહિત તે આત્મા. જેનમાં એમ ભેદ નથી. ૧૩૯૨ પ્ર, જીવતવ અને છવદ્રવ્યમાં શું ફેર છે ?
ઉ. તત્ત્વાર્થસૂત્રમાં કહ્યું છે કે છવદ્રવ્યમાં શુભ-અશુભ અને શુદ્ધ બધી
પર્યાયે સહિત જીવ લે, અને જીવતત્વમાં શુભ-અશુભ અને શુદ્ધ પર્યાથી રહિત એકલો શુદ્ધ ત્રિકાળી સામર્થ્યયુક્ત જીવ લે. (દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાયસહિત જીવને છવદ્રવ્ય કહે છે અને ફક્ત શુદ્ધ
દ્રવ્યને જીવતવ તરીકે વર્ણવ્યો છે.) ૧૩૯૩ પ્ર. જેનમતમાં શુદ્ધ આત્માને કયાં નામે અને વિશેષણેથી ઉલ્લેખ
આવે છે ? ઉ. સર્વજ્ઞ, પરમાત્મા, ઇષ્ટદેવ, પરમજ્યોતિ, પરમેશ્વર, પરબ્રહ્મ, શિવ,
નિરંજન, નિષ્કલંક, અક્ષય, અવ્યય, શુદ્ધ, બુદ્ધ, અવિનાશી, અનુપમ, અચ્છેદ્ય, અભેદ્ય, પરમપુરુષ, નિરાબાધ, સિદ્ધ, સત્યાત્મા, ચિદાનંદ, વીતરાગ, અહંત, જિન, આપ્ત, ભગવાન, સમયસાર, પુરુષાર્થને પિંડ, ગુણેનું ગોદામ, શક્તિઓને સંગ્રહાલય, સ્વભાવને સાગર, શાંતિનું સરોવર, આનંદની મતિ, ચૈતન્યસૂર્ય, જ્ઞાનનું નિધાન, ધ્રુવધામ, તેજના નૂરનું પૂર, અતીન્દ્રિય મહાપ્રભુ, જ્ઞાનની જ્યોતિ, વિજ્ઞાનઘન, ચૈતન્ય ચમત્કાર, અજર, અમર, અચળ, અરૂપી, અગોચર, અમૂર્તિક, અહેતુક અનામૂળ, અનાદિ અનંત, અચિંત્યરત્ન ચિંતામણી, શ્યલક્ય પ્રકાશક; સહજાત્મ સ્વરૂપ, સહજાનંદી, શુદ્ધ સ્વરૂપી, શાશ્વત, નિરંજન,
મરતો અને જે દુઃખી થત-સૌ કમના ઉદયે બને, તેથી “હ મેં, દુ:ખી કર્યો—તુજ મત શું નહિ મિથ્યા ખરે ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
