Page Text
________________
૪૦૮
. જ્ઞાનના ક્ષયે।પશમ થવા તે મંદ કષાયનું કાય છે. આત્માની રુચિનું કાર્ય નથી. જેને આત્માની યથાર્થ રૂચિ હોય છે તેને અપ જ્ઞાન હોય તા પણ રુચિના બળ ઉપર સમ્યગ્દર્શન થાય છે. સમ્યક્દર્શોનના માટે જ્ઞાનના ક્ષયે પશમની આવશ્યકતા નથી. પણ આત્મ રુચિની આવશ્યકતા છે. શિવભૂતિ મુનિ થઈ ગયા જેને મા રૂષ, મા તુષ” એમ બે શબ્દો પણ યાદ ન રહ્યા. ગુરુએ તેમને કહ્યું કે મા રૂષ મા તુષ–કાઇથી દ્વેષ કરીશ નહિ, કાઈથી રાગ કરીશ નહિ પણ તે યાદ ન રહ્યા. એક ખાઇ અડદની દાળને ફોતરાથી છૂટી પાડતી હતી, તેને ખીજી ખાઈએ પૂછ્યુ કે મેન, શુ કરી છે ? ત્યારે તેણીએ કહ્યું કે તુષ માષ ભિન્ન કરું છું, આવુ જ્યાં મુનિરાજે સાંભળ્યું ત્યાં રાગના વિકલ્પ એ ફોતરાં છે તેનાથી મારા નાથ અડદની સફેદ દાળ જેવા ઊજળા, ચાખ્ખા શુદ્ધ પડયા છે. એમાં ધ્યાન લાગ્યું ને મુનિરાજને અત ્તમાં કેવળજ્ઞાન થઈ ગયું. જેને “મા રૂષ મા તુ” એવા બે શબ્દો પણ યાદ ન રહ્યા તેણે કેવળજ્ઞાન પ્રગટાળ્યું. માટે શબ્દો યાદ રહે તે જ્ઞાની છે—એમ નથી. એની પર્યાય જ્યાં સ્વાભાવિક અંદરમાં જાય છે ત્યારે તેને આત્માનું જ્ઞાન થાય છે. આત્માને ગ્રહણ કરે ત્યારે જ્ઞાન થાય. ૧૩૧૪ પ્ર. શરીરથી આત્મા જુદા છે તે તા જાણીએ છીએ, પણ સમ્યગ્દર્શન થતું નથી તેનું કારણ શું ? ઉ.. પાપટ માલે પણુ એને જ્ઞાન નથી. શરીરથી આત્મા જુદા છે એવુ સાંભળવા છતાં અને ખેાલવા છતાં પણ જ્યાં સુધી તે બંનેના ભિન્નત્વના અભ્યાસ દૃઢ થતા નથી ત્યાં સુધી દેહથી મમતા મુકાતી નથી; મુક્તિ થતી નથી. શરીરથી આત્મા ભિન્ન છે” તે વાક્યમાં શરીરના અર્થમાં સંસારના સર્વ પદાર્થા અને તેના પર્યાય સમાઈ જાય છે અને તે વાકયના સંપૂર્ણ સમજણુની પ્રતીતિ લક્ષ અને અનુભવ હાલતાં, ઊઠતાં, અેસતાં, ખાતાં, પીતાં, જાગતાં, ઊંઘતાં, ભાન-અભાનમાં, પ્રવૃત્તિ-નિવૃત્તિમાં, દરેકે દરેક સ્થિતિમાં,
આ સ્વરૂપ આત્માના ભાન વિના વ્રત, જપ તે તપ એ મૃત્યુ “વર વિનાની જાન” જેવું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005260 |
| Book Title | Sankshipta Jain Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dineshchandra Joravarmal Modi |
| Publisher | Dineshchandra Joravarmal Modi |
| Publication Year | 1988 |
| Total Pages | 620 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 21 MB |