________________
૯૪
સમજાય, પરંતુ જગત અથવા પ્રેક્ષકે, પિત મૂઢ છે તે અમૂઢ કે મૂઢની પરીક્ષા કરવા બેસે છે તો તે કેવી રીતે કરી શકે? આંખવાળે મનુષ્ય દેખતા ને અંધને જોઈ શકે છે પરંતુ અંધ મનુષ્ય બીજ
આંધળા કેટલા ને દેખતા કેટલા તે શું કહી શકશે ? ૧૨૮૦ પ્ર. સમ્યકત્વ અને ચારિત્ર એ બે છે, પણ છે કે નથી એ શી
રીતે સમજાય ? ઉ. તે વસ્તુ છે કે નથી તે તે બરાબર પિતાને આત્મા કે જ્ઞાની
પુરુષ–સર્વજ્ઞ વગેરે જાણી શકે. બીજાને ખબર ન પડે, પણ શાસ્ત્રમાં, સમજણ પાડી છે કે મેહનીય કર્મની સાત પ્રકૃતિને ક્ષયપશમ કે ઉપશમ હોય તે સમ્યક્ત્વ આવે છે અને ત્યારે જ ચતુર્થ જીવસ્થાન જીવને સ્પર્શે છે પણ અનંતાનુબંધી ચેકડી ને મિથ્યાત્વ.
મેહનીય ત્રણ પ્રકૃતિ, એ સાત ઢીલી પડે તે સમજાય. ૧૨૮૧ પ્ર. સમ્યફદર્શન સાથે મુનિદશા હોય-એ નિયમ છે ?
ઉ. ના, ભજનીય છે. હાય ન પણ હોય. મનુષ્ય, તિર્યંચ, દેવ અને.
નારકી એ ચારે ગતિમાં સમકિત થઈ શકે છે. ૧૨૮૨ . સભ્યદર્શન અને ચારિત્ર ન પ્રગટ થવામાં પુરુષાર્થની ખામી છે?
ઉ. શ્રદ્ધાનમાં વિપરીતતા હોવાથી સમ્યફ અટકે છે, થતું નથી અને
પુરુષાર્થની નબળાઇથી ચારિત્ર અટકે છે, પ્રગટતું નથી. છતાં સમ્યફ નહિ થવામાં શ્રદ્ધાનની વિપરીતતાને બદલે પુરુષાર્થની નબળાઈ માનવી, એ તે ડુંગર જેવડા મહાન દેશને રાઈ સમાન અ૫ જાણે છે, તે ડુંગર જેવડા મહાન દેષને છેદી શકે નહિ. દર્શન દોષ ગયા પછી (એટલે સમક્તિ થયા પછી) કરોડો-અબજો વર્ષ સુધી ચારિત્ર આવતું નથી. તીર્થકરના જીવને પણ ચારિત્ર ૮૩ લાખ પૂર્વ સુધી આવેલ ન હતું. છતાં દર્શન ભ્રમ નથી,
તેને ચારિત્ર આવશે જ અને મુક્તિ થશે જ. ૧૨૮૩ પ્ર. સમ્યફજ્ઞાન વગર ચારિત્ર હેતું નથી, ચારિત્રનું પરિણમન જ્ઞાન,
આધિન થયું ને ?
લાખે જીવને મારીને, જીવ, જે પાપ કરીશ; સી પુત્રાદિ કારણે, એકલા તે તું સહીશ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
