________________
૩૯૨
મરીને કર્મભૂમિમાં ઉત્તમ ક્ષેત્રે મનુષ્ય જ થાય છે. જો સમ્યક્ ન થયા પહેલાં ૧. દેવ, ૨. મનુષ્ય, ૩. તિયંચ, કે ૪. નરકનું આયુષ્ય ખંધાઈ ગયું હોય, અથવા આયુબંધની પૂર્વે જ સમ્યક્ત્વ છૂટી જાય તા, તે મરીને, ૧. વૈમાનિક દેવ, ૨. ભાગભૂમિમાં મનુષ્ય, ૩. ભાગભૂમિના તિય ચ, કે ૪. પહેલી નારકીના નારી થાય છે. આથી અધિક નીચેના સ્થાનમાં જન્મતા નથી. મિથ્યાદષ્ટિને કદાચિત્ રાગ ધણા મદ થઈ જાય તા શાતાવેદનીય કમની ૧૫ ક્રેાડાક્રાડીસાગરાપમની સ્થિતિ બંધાઈ જાય છે. સમ્યક્દષ્ટને એટલી સ્થિતિ ન હોય. ધમી જીવને સ ંસારની સ્થિતિનું લાંબું ક હોઈ શકે નહિ; તેને શાતાવેદનીય કર્મની સ્થિતિ અંતઃ ક્રાડાક્રેાડી સાગરેાપમની જ બંધાય છે. ધર્મીને શાતાવેદનીય કર્મીની સ્થિતિ ઓછી પડે પણુ અનુભાગ વધુ પડે છે, જ્યારે અજ્ઞાનીને શાતાવેદનીય કમ ની સ્થિતિ લાંખી પડે છે પરંતુ અનુભાગ એછે। પડે છે. સની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ જ ખે હજાર સાગરની છે અને અજ્ઞાનીએ શાતાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૧૫ ક્રાડાક્રેાડી સાગરની બાંધી હોય પણ તે સ્થિતિને ભાગવી શતા નથી. ત્રસના કાળ પૂરા થતાં તે ૧૫ ક્રાંડાદેાડીની સ્થિતિને તાડીને નિગેાદમાં ચાલ્યા જશે. આ રીતે મિથ્યાદષ્ટિને ભલે શાતાવેદનીયની ૧૫ ક્રેાડા ક્રોડી સાગરની સ્થિતિ પડે પણ તે ભોગવી શકતા નથી. આ પ્રમાણે નિશ્ચય સમ્યક્દનના મહિમા
અપાર છે.
૧૨૭પ . યુ. સમકિત વમે અને કયુ નવમે
ઉ. ક્ષયાપશમ સમકિત અથવા ઉપશમ સમકિત હોય, તા તે જીવ વમી શકે; પણ ક્ષાયિક સકિત હોય તે તે વાય નહિ; ક્ષાયિક સમકિત જીવ તે જ ભવે મેાક્ષ પામે, વધારે ભવ કરે તેા ત્રણ ભવ કરે, અને કાઈ એક જીવની અપેક્ષાએ કવચિત્ ચાર ભવ થાય. યુગલિયાનુ આયુષ બંધાયા પછી ક્ષાયિક સમકિત આવ્યું હોય તા ચાર ભવ થવાના સંભવ છે, ધણું કરીને કાઈક જીવને આમ અને છે. ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ કેવળી—શ્રુતકેવળની સમીપતા સિવાય (અથવા
જ્ઞાતા તે કર્તા નથી, કર્તા તે જ્ઞાતા નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
