________________
૩૯
જુએ છે, અને સર્વથા નગ્નપણું રાખવાની દિગંબરીય મતની પરંપરામાં ભગવાન મહાવીરની અવસ્ત્ર પરંપરાનું મૂળ જુએ છે (પણું આ મત યથાર્થ ભાસતો નથી). શરીરાદિ બળ ઘટવાથી સર્વ મનુષ્યોથી માત્ર દિગમ્બરવૃત્તિએ વર્તીને ચારિત્રને નિવાહ ન થઈ શકે, તેથી જ્ઞાનીએ ઉપદેશેલી મર્યાદાપૂર્વક વેતાંબરપણેથી વર્તમાન
કાળ જેવા કાળમાં ચારિત્રને નિર્વાહ કરવાને અર્થે પ્રવૃત્તિ છે. ૧૨૧૪ પ્ર. દિગંબર મતમાં મુનિનું નગ્નપણું કેમ સ્વીકાર્યું છે ?
તીર્થકર પણ જ્યાં સુધી ગૃહસ્થી હોય અને વસ્ત્રના ધરનાર હોય ત્યાં લગી મોક્ષને પ્રાપ્ત કરતા નથી. મુનિ દીક્ષા લઈ દિગબરરૂપ ધારણ કરે એટલે નમ્રપણું સ્વીકારે ત્યારે જ મોક્ષ પામે છે. સાધુને વાળની અણી જેટલે પણ પરિગ્રહ હોય નહિ. વસ્ત્ર રાખી મુનિ પણું માને તો તે નિગોદમાં જશે–એમ શ્રી કુંદકુંદાચાર્યું શ્રી અષ્ટપાહુડ શાસ્ત્રના સૂત્રપાહુડ અધિકારમાં ૧૮મી ગાથામાં કહ્યું છે. તેમજ જે પિતાનું મુનિ નામ ધરાવીને વસ્ત્ર રાખે અથવા લક્ષ્મીને ઉપયોગ કરે, કરાવે અથવા તેની અનુમોદના કરે છે તે નિગોદમાં જાય છે. મુનિ એક સ્થાને ઊભા રહી એક જ વખત
બીજાએ આપેલ પ્રાશુક આહાર પિતાના હસ્તરૂપ પાત્રમાં લે. જિનેશ્વરનાં વચનમાં તે જે પરિગ્રહરહિત છે તે જ નિરાગાર એટલે નિર્દોષ મુનિ છે. મુનિ પાસે શાસ્ત્રનાં પુસ્તકે રાખે છે અને પોતાનું શરીર પણ પરિગ્રહ રૂપ છે, પણ મુનિને પોતાના શરીર અને પુસ્તકે ઉપર કોઈ મમત્વ ભાવ નથી. તેથી તે હોવા છતાં તે નહીં હોવા બરાબર છે. (વળી શાસ્ત્રનાં પુસ્તકે મોક્ષ માર્ગમાં
આગળ વધવા માટે સહકારી છે.) ૧૨૧૫ પ્ર. મુનિદશામાં વસ્ત્ર હોય તે શું વાંધો છે ? વસ્ત્ર તો પરવસ્તુ છે
તે આત્માને શું બાધા (વાંધ) કરે છે ? ઉ. વસ્ત્ર તો પરવસ્તુ છે અને તે આત્માને કાંઇ બાધા કરતું નથી,
તે વાત તો ઠીક છે, પરંતુ વસ્ત્ર ગ્રહણ કરવાની જે બુદ્ધિ છે તે
નહિ બનવાનું નહીં બને, બનવું વ્યર્થ ન થાય; કાં એ ઔષધ ન પીજિયે, જેથી ચિતા જાય ?
૨૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org