________________
માર્ગની ઈચ્છા કરી હોય એવા પ્રાણીઓ નયાદિકમાં ઉદાસીન રહેવાને અભ્યાસ કરવો. કેઈ નયમાં આગ્રહ કર નહિ અને કઈ પ્રાણીને એ વાટે દુભવવું નહિ, અને એ આગ્રહ જેને મળ્યો
છે, તે કઈ વાટે પણ પ્રાણીને દુભવવાની ઈચ્છા કરતા નથી. ૪૦ પ્ર. કદાગ્રહ કરીને કહ્યું છે ? ઉ. ઇન્દ્રિયને નિગ્રહનું ન હોવાપણું; કુળધર્મને આગ્રહ, માનશ્લાઘાની
કામના, અમધ્યસ્થપણું એ કદાગ્રહ છે. તે કદાગ્રહ જ્યાં સુધી
છવ ન મૂકે ત્યાં સુધી કલ્યાણ થાય નહિ. ૪૧ પ્ર. કુળ, જાતિ વિષેને આગ્રહ તે અજ્ઞાન છે ? ઉ. હા, જીવ જે જે કુળમાં ઊપજે છે, તેને તેને આગ્રહ કરે છે, જોર
કરે છે. વૈષ્ણવને ત્યાં જન્મ લીધે હોત તે તેને આગ્રહ થઈ જાત; જે તપામાં હોય તે તપાને આગ્રહ થઈ જાય. જીવનું સ્વરૂપ હૂંઢિયા નથી, તપ નથી, કુળ નથી, જાતિ નથી, વર્ણ નથી, તેને આવી આવી માઠી કલ્પના કરી આગ્રહથી વર્તાવવો એ કેવું જ્ઞાન છે ?
જાતિ, વેષને ભેદ નહિ, કહો માર્ગ જે હોય;
સાધે તે મુક્તિ લહે, એમાં ભેદ ન કર્યો.” ૪ર. પ્ર. “આર્ય આચાર” અને “આર્ય વિચાર” કોને કહેવાય ? ઉ. “આર્ય આચાર” એટલે મુખ્ય કરીને દયા, સત્ય, ક્ષમાદિ ગુણોનું
આચરવું તે, અને “આર્ય વિચાર” એટલે આત્માનું અસ્તિત્વ, નિત્યત્વ, વર્તમાનકાળ સુધીમાં તે સ્વરૂપનું અજ્ઞાન, તથા તે અજ્ઞાન અને અભાનાં કારણે, તે કારણોની નિવૃત્તિ, અને તેમ થઈ અવ્યાબાધ આનંદસ્વરૂપ એવા નિજપદને વિષે સ્વાભાવિક
સ્થિતિ થવી તે. ૪૩ પ્ર. જૈન દર્શનના સિદ્ધાંત કેવા છે ? ઉ. જે જે જિનેશ્વરનાં કહેલાં સૌદ્ધાંતિક વચને તે અખંડ છે.
તેઓના કેટલાક સિદ્ધાંત એવા સૂક્ષ્મ છે કે, જે એક વિચારતાં
આખી જિંદગી વહી જાય તેવું છે. જે છૂટવા માટે જ જીવે છે તે બંધતામાં આવતો નથી,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
