________________
૫૮
ઉ. ગરીબોને અનાજ, કપડાં આદિ આપવામાં કષાયની મંદતા હોય તે
પુણ્ય બંધાય પણ ધર્મ ન થાય અને અનાજ, ૫ડાં વગેરે પરવસ્તુ છે, તે મારી છે, ને હું તે વસ્તુ બીજાને આપી શકું છું એ માન્યતા મિથ્યાત્વ છે. દાન દેવાને ભાવ તે શુભ છે. તેનાથી આત્માને લાભ માનો કે ધર્મ માનવો તે મિથ્યાત્વ છે. આત્માનું શું
સ્વરૂપ છે ને આત્મા શું કરી શકે છે એની મર્યાદા જગતે જાણી નથી. એથી અજ્ઞાનના દાવાનળમાં જગત સળગે છે.
સમ્યક્દષ્ટિની બુદ્ધિ આત્મામાં છે, મિશ્યાદષ્ટિની સુખબુદ્ધિ પુણ્યમાં છે. અજ્ઞાની પુણ્યને ઉપાદેય માને છે, તેથી તેને આત્મા હેય થઈ જાય છે. પણ આત્માને ઉપાદેય માને છે તેને શુભ ભાવ હેય થઈ
જાય છે. આવી વાત છે ! દુનિયા સાથે મેળ ખાય તેવું નથી. ૯૨૯ ક. “પઢમમ નાણું તઓ દયા”ને અર્થ સમજાવો ? ઉ. “પઢમમ નાણું તઓ યા”-એને અર્થ છે તે પ્રથમ જ્ઞાન અને પછી
દયા. અહીં દયાને અર્થ છે પોતાના આત્માની દયા, અને આત્માની દયા જ્ઞાનના પ્રતાપે આવે. જેને પોતાની દયા આવે તેને જ પરની દયા આવે. આવી દયા સમ્યફજ્ઞાનના પ્રતાપે આવે છે. સમ્યફજ્ઞાન વિના આત્માની દયા ન પાળી શકો, તે તું
કાઈની દયા પણ પાળી શક્યા નથી. ૯૩૦ પ્ર. પરદ્રવ્ય (બીજા જીવ)નું કાર્ય (અથવા ભલું) આપણે ભલે ન કરી
શકતા હોઈએ, પરંતુ અનાશક્તિભાવથી બીજાને સુખી કરીએ તે
તેમાં શું વાંધો ? ઉ. પર (બીજા)ને હું સુખી કરી શકું અથવા અનુકૂળતા પ્રદાન કરવાને
શક્તિમાન છું તે દૃષ્ટિ (ભાવ) જ મિથ્યાત્વરૂપ ભ્રમ છે. પર (બીજા)ને સુખી કરી શકે અથવા બીજાને લાભ કરાવી આપે-તે
કર્તા બુદ્ધિનું અભિમાન છે, અનાશક્તિ નથી. ૯૩૧ પ્ર. અનાસક્તિભાવથી કર્મ કરવામાં તો કોઈ દોષ નથી ને ? ઉ. એક શાયતા (જ્ઞાનભાવ, આત્મા ને જ્ઞાનમાં લેવા) સિવાય
અન્ય કર્મ કરવાને અભિપ્રાય જ આસક્તિપણું અને મિથ્યાત્વ
સર્વ જ્ઞાનનું ફળ પણ આત્મસ્થિરતા થવી એ જ છે, એમ વીતરાગ પુરુએ કહ્યું છે, તે અત્યંત સત્ય છે,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
