________________
૨૩૨
જેનું અગૃહીત મિથ્યાત્વ ગયું છે, તેનું ગૃહીત મિથ્યાત્વ હોય
જ નહીં. ૮૨૭ પ્ર. ગૃહીત મિથ્યાત્વને કેટલા ભેદ છે ? ઉ. તેના પાંચ ભેદ છે. (૧) એકાંત મિથ્યાત્વ, (૨) વિપરીત મિથ્યાત્વ,
(૩) સંશય મિથ્યાત્વ, (૪) અજ્ઞાન મિથ્યાત્વ, (૫) વિનય મિથ્યાત્વ. ૮૨૮ અ. મિથ્યાત્વના પાંચ પ્રકાર વિગતે સમજાવે. ઉ. (૧) એકાંત મિથ્યાત્વ : આત્મા અને પગલાદિ દ્રવ્યમાં અનેક
સ્વભાવ છે, તેમાંથી એક જ સ્વભાવ છે એમ આગ્રહ કરો તે એકાંત મિથ્યાત્વ છે. જેમ કવ્ય મૂળ સ્વભાવની દૃષ્ટિએ નિત્ય છે અને પર્યાય (અવસ્થા) બદલવાની અપેક્ષાએ અનિત્ય છે. તેમ નિત્ય અનિત્યરૂ૫ વસ્તુ છે, તેવી ન માનતાં એમ હઠ
કરવી કે વસ્તુ નિત્ય જ છે. (૨) વિનય મિથ્યાત્વ: પરીક્ષા કર્યા વગર તત્વ અને સુતત્વ બંનેને
એક સરખાં માની આદર કરે. જેમ વીતરાગ સર્વજ્ઞ દેવ અને અલ્પજ્ઞ રાગી દેવ બંનેને સરખા સમજી બંનેની ભક્તિ
કરવી. (૩) અજ્ઞાન મિથ્યાત્વ : તને જાણ્યા વગર દેખાદેખી કોઈ
પણુ તત્ત્વને માની લેવું તે અજ્ઞાન મિથ્યાત્વ. જેમ જલસ્નાનથી ધર્મ થાય છે એમ માની લેવું. પદ્માવતી દેવી,
ક્ષેત્રપળ, વગેરેની માન્યતા કરવી. (૪) સંશય મિથ્યાત્વ: સુતત્વ અને કુતત્વને નિર્ણય ન કરવી
અને સંશયમાં રહેવું. (૫) વિપરીત મિથ્યાત્વ : જે ધર્મ ન હોઈ શકે તેને ધર્મ માની ' લેવો. જેમ પશુયામાં ધર્મ માનવો. શરીરને આત્મા માનો.
પુણ્યથી અર્થાત્ શુભરાગથી ધર્મ માન. ૮૨૯ પ્ર. મિથ્યાત્વને ગુણુ સ્વભાવ કેવો છે ? - ઉ. મિથ્યાત્વનું લક્ષણ એ છે કે, તેને અવિદ્યામાં દુબુદ્ધિમાં કષાયમાં
| તીર્થકર ગૌતમ જેવા જ્ઞાની પુરુષને પણ સંબોધતા ' હતા કે સમય માત્ર પણ પ્રમાદ યોગ્ય નથી,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
