Page Text
________________
તે પણ ચોવીશ તીર્થંકરોના વાચક છે.
અધ્યાય
૩૩
વર્ણમાતૃકાથી પરામાતૃકા
શ્રી ગૌતમસ્વામીએ પૂછ્યું કે ધર્મસભાના આ સભ્ય છે તે કેવી રીતે નક્કી થાય છે ? માતૃકા વગર શાસ્ત્ર નથી અને શાસ્ત્ર વિના જ્ઞાન નથી. શ્રી ભગવાને જવાબ આપ્યો કે માતૃકામાં ‘ૐ’ પ્રથમ છે તેમાં ‘અ’ આત્મા, ‘ઉ’ રક્ષાકારી, અને ‘મ’ મોક્ષદાયક છે. માતૃકાની ‘અ' ‘ઈ' ‘ઉ' સંજ્ઞાઓ અરિહંત આચાર્ય અને સાધુ અને સિદ્ધ વાચક છે. ‘ઉ’ ઉપાધ્યાય વાચક છે. આ રીતે માતૃકાનું પ્રથમ સૂત્રમાં પંચ પરમેષ્ઠિ સમાયેલા છે. ૠષભરૂપ ‘ૠ’ મૂર્ધન્ય કહેવાય છે. આ કાર અંશના આશ્રયથી રેફ રૂપ સિદ્ધ ભગવાન સર્વોપરિ સિદ્ધશીલા પર બિરાજમાન છે. ‘અ' ‘ઇ' ‘ઉ' ‘' લ એ પાંચનો આ સૂત્રમાં ઉચ્ચાર માત્રથી હ્રસ્વ અક્ષરોના પ્રભાવમાં સિધ્ધ સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે. આ માહિતી આગમમાં છે. આ સર્વમાં ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓનો વાસ નિશ્ચિત છે. આ અધ્યાયમાં જૈનાગમોમાં પ્રચલિત શબ્દો અર્હમ્ અરિહંત, અરિહા, અરહા વગેરે માતૃકાના સમૂહરૂપ સંકેત શબ્દો દ્વારા શબ્દબ્રહ્મથી પરિબ્રહ્મનું ધ્યાન દર્શાવ્યું છે.
અધ્યાય ૩૪
વ્યંજન પણ અર્હદ્ વાચક છે
શ્રી ગૌતમસ્વામીએ પૂછ્યું કે સ્વરોમાં ઈન્દ્ર વગેરે દેવોનો વાસ નિશ્ચિત છે પણ ૩૮ વ્યંજનોમાં અરિહંત ભગવાનનું ચિંતન કેવી રીતે થઈ શકે ?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપ્યો કે દરેક વર્ગનું પાંચમું રૂપ ‘ડ’ ‘ણ’ ‘ન્’ ‘મ્’ અને ‘ય’ ‘લ’ ‘વ’ સ્વરને આશ્રિત છે. એટલે માટે આ આઠ સિદ્ધિના દાયક છે. પ્રભુનાં વચન શ્રુત શાસ્ત્ર છે. શ્રુત શાસ્ત્રમાં આ સ્વર અને વ્યંજનોનો આધાર છે. માટે તે અર્હદ્ વાચક છે. આ માતૃકા પ્રકૃતિ વાચક છે. તેમાં ત્રિલોક રહેલા છે. બધા સ્વરો-વ્યંજનોમાં ‘અ’ પ્રધાન છે. જે અરિહંતનું પ્રતિપાદન કરે છે. અરિહંતોમાં મોક્ષરૂપ સમાયેલું છે. એટલે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
૫૧
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005257 |
| Book Title | Jain Gita Kavyono Parichay |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kavin Shah |
| Publisher | Kusum K Shah Bilimora |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 278 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |