Page Text
________________
અહદ્ગીતા, તત્ત્વગીતા, ભગવદ્ગીતા. આ ત્રણે નામ વિષયવસ્તુની દૃષ્ટિએ યથાર્થ છે. અહિંગીતા એટલે અરિહંત ભગવંતની વાણી, તત્ત્વગીતા એટલે સંસારમાં તત્ત્વભૂત જે વસ્તુ છે તેનું વિવેચન, ભગવદ્ગીતા એટલે ભગવાન મહાવીરની વાણી.
આ ત્રણ નામમાં અર્વદ્ ગીતા સમુચિત લાગે છે. તત્ત્વ મીમાંસા પ્રત્યેક ધર્મમાં હોય છે. ભગવદ્ગીતા બ્રાહ્મણીય પરંપરાની છે એટલે ક્યા ભગવાન સમજવા ? એટલે જૈન દર્શનની દષ્ટિએ અર્વદ્ ગીતા શીર્ષક યથોચિત અને વધુ સ્પષ્ટ લાગે છે. અર્હદ્ ગીતાના સ્વરૂપ વિશે કવિએ સ્વયં શ્લોક રચના દ્વારા વિગતો દર્શાવી છે.
श्री वीरेणं विबोधिता भगवता श्री गौतमाय स्वयं । सूत्रेण ग्रथितेन्द्रभूतिमूनिना साद्वादशांग्यांपराम् ॥ अद्वैतामृतवर्षिणी भगवती, षट्त्रिंशद्ध्यायिनी ।
मातस्त्वंमनसा दधामि, भगवद्गीते भवद्वेषिणाम् ॥
શ્રમણ ભગવાન મહાવીર દ્વારા ઉપદેશિત, ઈન્દ્રભૂતિ ગૌતમસ્વામી દ્વારા સૂત્રરૂપમાં લખાયેલી, દ્વાદશાંગીથી પૂર્ણ, આત્મા પરમાત્માનું અદ્વૈત, અભેદની અમૃત વર્ષા કરવાવાળી, છત્રીશ અધ્યાયવાળી, સંસારના આવાગમનના ચક્રને સમૂળ ઉચ્છેદન (નિર્મૂળ) કરનારી હે માતા અહેવાણીને મારા મનમાં ધારણ કરું છું.
આ ગીતામાં ૩૬ અધ્યયન છે તેની વિગત નીચે પ્રમાણે છે.
૩'ની સંખ્યા-ત્રિગુણાત્મક પ્રકૃતિ (સત્વ રજસ્ તમસ) સંસારનું સૂચન કરે છે જ્યારે “૬'ની સંખ્યા છે કાયના જીવોના પ્રતીક સમાન છે. બન્ને સંખ્યા પરસ્પર વિરોધી છે. આના વિરોધથી મોક્ષનો સંભવ છે. અર્થાત્ ત્રિગુણાત્મક સંસારથી પાર ઉતરવું એ ગીતાનું લક્ષ છે. “૩૬' બે સંખ્યાનો સરવાળો ૯ થાય છે. એટલે તેમાં “નવતત્ત્વ'નો અર્થ રહેલો છે. કુલ શ્લોક સંખ્યા ૭૭ર છે તેનો સરવાળો “૧૬' થાય છે. એટલે કે ૧૬ બરાબર “૦” થાય છે. તેનો અર્થ સપ્તભંગી નયવાદથી અર્થઘટન એમ સૂચિત થાય છે. આ “૧૬'ની સંખ્યા નાભિ કમળની ૧૬ પાંખડીઓના
૨૮ !
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005257 |
| Book Title | Jain Gita Kavyono Parichay |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kavin Shah |
| Publisher | Kusum K Shah Bilimora |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 278 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |