________________
द्रव्यसंग्रह प्रश्नोत्तरी टीका પણ આ બન્ને જ્ઞાનની જ પદ્ધતિઓ હવાથી અભેદદ્રષ્ટિથી ચેતન છે. શ્રદ્ધા અને ચારિત્ર જ નહીં પણ આત્માના બધા ગુણે અભેદ દ્રષ્ટિથી ચેતન છે.
પ્રશ્ન : ક્યા ધ્યાનના પ્રતાપથી મેBહેતુની સિદ્ધિ થાય છે.
ઉત્તર : ધર્મધ્યાન અને શુકલધ્યાન આ બે ધ્યાને દ્વારા જ મેક્ષમાર્ગની સિદ્ધિ થાય છે. આ બને ધ્યાન અને તેના વિશેષ ભેદમાં ઉત્તરોત્તરના ધ્યાનથી ક્ષમાર્ગ સિદ્ધિની વૃદ્ધિ થતી જાય છે.
પ્રશ્ન પ : બધા મળીને ધ્યાનના કેટલા પ્રકાર છે?
ઉત્તર : ધ્યાન ૧૬ પ્રકારના છે. આર્તધ્યાન ૪, રૌદ્રધ્યાન ૪, ધર્મધ્યાન ૪ અને શુકલધ્યાન ૪.
પ્રશ્ન ૬ : આર્તધ્યાનના ચાર પ્રકાર કયા કયા છે?
ઉત્તર : ઈષ્ટવિગજ, અનિષ્ટસએગજ, વેદનાજન્ય અને નિદાનજન્ય આ ચાર પ્રકાર છે.
પ્રશ્ન ૭ : ઈષ્ટવિયેગજ આર્તધ્યાન કેને કહે છે?
ઉત્તર : ઈષ્ટ વસ્તુ કે ઈષ્ટ બંધુ, મિત્ર વગેરે વિયેગ થવાથી તેના સંગ માટે જે ચિંતવન રહે છે તે ઈષ્ટવિયેગજ આર્તધ્યાન કહેવાય છે.
પ્રશ્ન : અનિષ્ટસંગજ આર્તધ્યાન કેને કહે છે?
ઉત્તર : અનિષ્ટ વસ્તુ અથવા અનિષ્ટ બંધુ વગેરેને સંગ થતા તેના વિયોગ માટે જે ચિંતવન રહે છે તે અનિષ્ટસંગજ આર્તધ્યાન કહેવાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
