________________
गाथा २५
१८७ લેક કાશમાં જ વ્યાપ્ત છે. તેથી આ બન્ને દ્રવ્ય પણ અસંખ્યપ્રદેશ છે.
પ્રશ્ન ૫: આકાશને અનંત પ્રદેશ કેમ છે?
ઉત્તર : આકાશ સીમારહિત છે, તેને કયાંય પણ અંત નથી તેથી આકાશના અનંત પ્રદેશ છે.
પ્રશ્ન : પુદ્ગલમાં ત્રણ પ્રકારના પરિમાણવાળા પ્રદેશ કેમ છે?
ઉત્તર : પુદ્ગલકંધ કઈ સંખ્યાત પરમાણુઓને. છે, કેઈઅસંખ્યાત–પરમાણુઓને છે, કેઈ અનંત પરમાણુઓને છે, તેથી પુદ્ગલના ત્રણેય પ્રકારના પરિમાણવાળા પ્રદેશે કહ્યાં. છે. આનું પ્રદેશપરિમાણ પૂર્વોક્ત ત્રણ પ્રત્યેની માફક, આકાશક્ષેત્ર રિકવાની અપેક્ષાથી ન માનવું જોઈએ.
પ્રશ્ન ૭ : પુગલના પ્રદેશ, આકાશક્ષેત્રની અપેક્ષાએ કેમ ન માનવા?
ઉત્તર : જે આકાશક્ષેત્ર રોકવાની અપેક્ષાએ જ પગલા પ્રદેશ માનીએ તે માત્ર અસંખ્યાતપ્રદેશી પુદ્ગલરકલ્પ જ આકાશમાં સમાઈ શકે, અને અન્ય ક ન સંભવી શકે, અને આ તે પ્રત્યક્ષ વિરુદ્ધ છે, અને આમ માનતાં જીવ-દ્રવ્ય પણ, અશુદ્ધ સિદ્ધ નહીં થઈ શકે.
પ્રશ્ન ૮ : પુગલસ્કંધ તે પર્યાય છે, વાસ્તવિક પુગલદ્રવ્યમાં કેટલા પ્રદેશ છે?
ઉત્તર : વાસ્તવમાં પુદ્ગલદ્રવ્ય પરમાણુનું નામ છે, અને તે તે એકપ્રદેશી છે, પરંતુ તેમાં (પરમાણુમાં) સ્કંધરૂપે પરિણમી જવાનું સામર્થ્ય છે તેથી તે પ્રદેશી માનવામાં આવ્યું.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
