________________
गाथा ११
ઊર્ધ્વગમન સ્વભાવ હોવાથી લેકા પહોંચતા હોવાથી લેકને અગ્રભાગ મેક્ષસ્થાન કહેવામાં આવે છે.
પ્રશ્ન ૮: મનુષ્ય જ્યાં રહે છે?
ઉત્તર : મનુષ્યપર્યાય, વિજાતીય પર્યાય હોવાથી, અનંત પુદ્ગલોના પ્રદેશનું અને આત્મપ્રદેશનું એક-સમુદાયરૂપે રહેવું છે. ત્યાં પણ પ્રત્યેક પરમાણુ નિશ્ચયથી પિતપતાના પ્રદેશમાં છે અને આત્મા પિતાના પ્રદેશમાં છે. વ્યવહારનયથી, મનુષ્ય, અઢી દ્વિીપમાં જ્યાં નિવાસ કરતે હોય ત્યાં રહે છે.
પ્રશ્ન ૯ : આ કર્યો વ્યવહાર છે?
ઉત્તરઃ આ ઉપચરિત અસદ્ભુત વ્યવહારનય છે. પર્યાયરૂપે વર્ણન છે તેથી વ્યવહાર છે, ખરેખર તે સદ્દભૂત નથી તેથી અસદ્દભૂત છે, બીજાના નામથી ઉપચાર કર્યો છે તેથી ઉપચરિત છે.
પ્રશ્ન ૧૦ : આકાશ, જીવ-પુદ્ગલેની ગતિસ્થિતિનું પણ કારણ છે તે પછી માત્ર અવગાહનહેતુત્વ જ આકાશને કેમ કહ્યું?
ઉત્તર : આકાશ ગતિસ્થિતિનું કારણ નથી કારણ કે જે આકાશ ગતિ સ્થિતિનું કારણ હોય તે લેક-અલકનું વિભાજન ન રહે. જે (દ્રવ્ય) ગતિ કરતું હોય તે અસીમ ક્ષેત્ર સુધી ગતિ જ કર્યા કરે અને કાકાશની બહાર જઈને કઈ જગ્યાએ સ્થિતિ કરત.
આ પ્રમાણે આકાશદ્રવ્યનું સામાન્ય વર્ણન કરીને હવે તેનું વિશેષ વર્ણન કરે છે?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
